Mukaddime (May 2018)
Taybetiyên Vegêrana Edebiyata Kurdî ya Sovyetê
Abstract
Kurte: Ev gotar di mînaka şeş berheman de taybetmendiyên xeta giştî vegêrana edebiyata kurdî ya Sovyetê vedikole û bi taybetî bal dikêşe ser mijarên gotara vegêr û taybetmendiyên cih û karekteran. Nivîskarên kurd ên li Sovyetê wek nûnerên komeke etnîk a paşdemayî dema bi saya derfetên çandî yên Sovyetê dest bi berhemanîna edebiyateke nivîskî dikin bi xurtî dikevin bin karîgeriya vegêrana folklorîk û rêbaza realîzma sosyalîst û di bin karîgeriya van hokaran de berhemên hevşêwe diafirînin. Ji ber vê jî di berhemên xwe de wek tîpolojiya vegêranê hertim vegêrê xwedayî, wek cihê qewimîna rûdanan gundan û di afirandina karekteran de jî karekterên yekalî û neguher tercîh dikin. Ev rewş nîşan dide ku vegêrana edebiyata kurdî ya Sovyetê bi taybetmendiyên xwe yên folklorîk û îdeolojîk xwedî dîmeneke yekreng û dengekî monolojîk e.Sovyet Kürt Edebiyatı Anlatısının ÖzellikleriÖz: Bu makale altı eser örneğinde Sovyet Kürt edebiyatının ana hattını oluşturan anlatının özelliklerini incelemekte ve özellikle anlatıcının söylemi, mekan ve karekter özellikleri konularına dikkat çekmektedir. Sovyet Kürt yazarları etnik ve gerikalmış bir toplumun temsilcileri olarak Sovyetler Birliğinin kültürel imkanları sayesinde yazılı edebiyat üretimine başladıklarında güçlü bir şekilde folklorik anlatı ve toplumcu gerçekçi yöntemin etkisi altına girer ve bu faktörlerin etkisi altında birbirine benzeyen eserler üretirler. Bundan dolayı eserlerinde anlatı tipolojisi olarak her zaman ilahi anlatıcıyı, mekan olarak köyleri ve karekterizasyon olarak da tekyönlü ve değişmeyen karekterleri tercih ederler. Bu durum Sovyet Kürt anlatısının folklorik ve ideolojik özellikleri ile tek renkli bir görünüme ve monolojik bir sese sahip olduğunu The Characteristics of Soviet Kurdish LiteratureAbstract: This article examines the characteristics of the narrative that constitutes the main line of Soviet Kurdish literature in the case of six works, and particularly draws attention to the narrative, place and discourse of narrator. When Soviet Kurdish writers, as representatives of an ethnic society which is backward, start to produce written literature through the cultural possibilities of the Soviet Union, they are strongly influenced by the folkloric narrative and the socialist realistic method and produce works that resemble each other under the influence of these factors. Therefore, the narrative in their works always prefer the divine narrator as the typology, the village as the place and the unique and unchanging characters as the characterization. This shows that the Soviet Kurdish narrative with its folkloric and ideological features have a monochrome appearance and a monologic voice.
Keywords
