Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2004)
ARMEiOS OGLU ER HiKAYESi BAGLAMINDA PLATON'UN ÖLÜMDEN SONRAKi HAYAT iLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİNİN DiNI VE FELSEFI ANALİZİ
Abstract
Platon, İslam Felsefesi ve Tasavvuf'un oluşmasında etkili olan önemli filozoflardan birisidir. Onun Devlet adlı eserinde, ahiret ile ilgili bir hikaye yer almaktadır. Hikayeye göre, Anneios oğlu Er adında bir kişi ölmüş ve ruhu başka bir aleme gitmiştir. Ancak, bir süre sonra bu kişi tekrar canlanmış ve orada gördüklerini anlatmıştır. Er'in, bu alem hakkında verdiği bilgilerden büyük bir çoğunluğu, İslam inançları ile uygunluk arzetınektedir. Bu çalışmada Platon'un ahiret hakkındaki görüşleri ile İslam inançları arasında ayet ve hadisiere dayalı bir karşılaştırına yapılmıştır. Bu karşılaştırma neticesinde yaklaşık 15 meselede benzerlik ve 3 meselede ise farklılıklar tespit edilmiştir. Ayrıca Platon'un bu hikayesi, İslam düşünürlerinin de benzer şekilde hikayeler yazınalarına sebep olmuştur. İbn Sina'nın Hayy b. Yakzan'ı; Ahmed Gazall'nin Risaletü't-Tuyfır'u, Sühreverdl'nin Kıssatu'l- Gurbetü'l-Garbiyye'si, Necmedclin Razi'nin Risaletü't-Tuyur'u ve Molla Cami'nin Salaman ve Absal'ı bunlardan bazılarıdır. Bu hikayelerde de ruhun yolculuğundan bahsedilmektedir. Platon'un hikayesinin ayrıca bir ele felsefi özelliği bulunmaktadır. Platon'un özellikle ruh ve ruhun ölümsüzlüğü görüşü, İslam filozofları üzerindeki etkisi açısından önemlidir.
