18 Mart 1953 Yenice-Gönen Depremi (Ms=7.2) ışığında Yenice-Gönen Fayı’nın aktif tektonik ve paleosismolojik özellikleri, KB Türkiye

Abstract

Yenice-Gönen Fayı (YGF), Biga Yarımadası’nın orta kesiminde, Gönen ile Yenice arasında, K65°D genel doğrultusunda uzanan, sağ-yanal doğrultu atımlı aktif bir faydır. 18 Mart 1953’te YGF üzerinde, 263 kişinin yaşamını yitirdiği bir deprem (Ms=7,2) ve bu depreme bağlı olarak 70 km yüzey kırığı gelişmiştir. Bu çalışmada, Yenice-Gönen Depremi (YGD) yüzey kırığı üzerinde atım dağılımına yönelik ölçümler yapılarak YGF’nın yıllık kayma hızı hesaplanmıştır. YGD yüzey kırığı üzerinde 1,70±0.1 ile 3,20±0,2 metre arasında değişen sağ-yanal yer değiştirmeler ölçülmüştür. En fazla yer değiştirmenin YGF’nın orta bölümüne yakın bir alanda (Çakır ile Karaköy arası) olması ve bu değerlerin KD ve GB yönlerinde dereceli olarak azalması, YGD sırasında kırılmanın iki taraflı olarak ilerlediğini belgelemektedir. YGF’nın son 300.000 yılda, Gönen Çayı üzerinde neden olduğu toplam atım 800±50 metre ve yıllık kayma hızı 2,65±0,15 mm olarak hesaplanmıştır. Güncel GPS çalışmaları Güney Marmara bölgesindeki sağ-yanal doğrultu atımlı fayların 6-8 mm/yıl kayma hızına sahip olduklarını göstermektedir. Bu kayma hızının, Kuzey Anadolu Fay Sistemi’nin Güney Marmara Bölgesi’ndeki uzantılarını teşkil eden YGF, Sarıköy Fayı ve Çan-Biga Fay zonları arasında paylaşıldığı değerlendirilmiştir. Paleosismoloji çalışmaları ile YGF üzerinde son 6200 yılda, 1953 depremi dahil olmak üzere, yüzey yırtılması ile sonuçlanmış 6 deprem oluştuğu belirlenmiştir. 14C ve OSL yaş verilerine göre, YGF, 505 yıl ile 1793 yıl arasında değişen ve düzenli olmayan bir deprem tekrarlanma aralığına sahip olup ortalama deprem tekrarlanma aralığı 1180 yıldır.

Keywords

• 1953 Yenice-Gönen Depremi
• Yenice-Gönen Fayı
• Kuzey Anadolu Fay Sistemi
• Kayma hızı
• Paleosismoloji
• 1953 Yenice-Gönen earthquake
• Yenice-Gönen fault
• North Anatolian Fault system
• Slip rate
• Paleoseismology