تحلیلی بر آسیب‌پذیری روستاهای ساحلی دریای عمان در برابر حرکت ماسه‌های روان (مطالعه موردی: بخش لیردف شهرستان جاسک)

Abstract

حرکت و پیشروی ماسه‌های بادی به عنوان یکی از فرآیندهای مهم حاشیه سواحل دریای عمان، سکونتگاه‌های روستایی منطقه را تهدید می‌کند و خطر عمده‌ای در زندگی مردم به شمار می‌آید. شناسایی و تحلیل آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی در برابر بحران ناشی از هجوم ماسه‌های روان به منظور مقابله با آن و برنامه‌ریزی توسعه روستایی اهمیت بسیاری دارد. نوع تحقیق کاربردی و روش به‌کاررفته از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری اطلاعات و داده‌های مورد نیاز به دو روش کتابخانه‌ای و مطالعات وسیع میدانی صورت گرفته است. مدل به‌کاررفته برای وزن‌دهی به عوامل مؤثر و بررسی آسیب‌پذیری روستا‌ها، فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که عوامل اقلیمی مانند کمبود پوشش گیاهی و سرعت باد بیشترین وزن و تأثیر، و عوامل انسانی همچون زمین‌های کشاورزی و تأسیسات تحت تأثیر ماسه‌های بادی، کمترین وزن را در شناسایی روستا‌های آسیب‌پذیر داشته‌اند. تلفیق وزن‌های به‌دست‌آمده برای معیارها و زیر معیار‌ها و امتیاز‌های کسب‌شده نشان می‌دهد که اکنون 17 روستا (30 درصد) در محدوده مورد مطالعه در طبقه سکونتگاه‌های با آسیب‌پذیری زیاد و 16 روستا (29 درصد) در طبقه سکونتگاه‌های آسیب‌پذیری متوسط و 22 روستا (40درصد) در طبقه سکونتگاه‌های با آسیب‌پذیری کم قرار دارند.

Keywords

• آسیب‌پذیری
• بخش لیردف جاسک
• روستاهای ساحلی دریای عمان
• فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی
• ماسه‌های روان