زمان آغاز واکداري در همخوان‌هاي انسدادی زبان فارسی

Abstract

مقدمه: زمان آغاز واکداري به عنوان يک سرنخ صوتي معتبر جهت افتراق همخوان‌هاي انسدادی واکدار و بي‌واک شناخته شده است و مي‌‌تواند جهت توصيف يا طبقه‌بندي طيفي از اختلالات رشدي، عصبي- حرکتي و يا زباني مورد استفاده قرار گيرد. مقادير هنجار اين متغير در زبان‌هاي متفاوتي استخراج شده و در اين مطالعه نیز مقادير زمان آغاز واکداري در زبان فارسی (گویش معیار) به دست آمد. مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی- تحلیلی 4 گوینده فارسی زبان که به صورت ساده و در دسترس انتخاب شده بودند، پس از خواندن 42 تک کلمه فارسی که با همخوان‌های انسدادی آغاز می‌شد، در دو مرحله آن‌ها را تکرار کرده و صدایشان ضبط شد. سپس با نرم‌افزار Praat، مقادیر میانگین برای زمان آغاز واکداری با تحلیل طیف صوتی و موج شکل صوتی بر حسب میلی‌ثانیه محاسبه گردید. تفاوت‌های جنسی و نیز تأثیر واکه‌ها بر زمان آغاز واکداری بررسی شد. یافته‌ها: بین مردان و زنان فارسی زبان تفاوت معنی‌داری در زمان آغاز واکداری وجود نداشت (05/0 P) با زمان آغاز واکداری وجود داشت. میانگین و انحراف معیار مقادیر زمان آغاز واکداری برای واج‌های /b/، /p/، /t/، /d/، /k/، /g/ و /G/ به ترتیب برابر با (7/12) 41/12، (1/18) 27/78، (9/20) 44/89، (8/9) 63/16، (20) 73/100، (1/9) 34/30 و (69/8) 98/23 و برای دو واج‌گونه [ɟ]، [c] به ترتیب برابر با (7/7) 6/33 و (18) 13/103 میلی‌ثانیه بود. نتیجه‌گیری: در زبان فارسی (گویش معیار)، جنسیت کاربران زبان فارسی تأثیری بر زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی آن‌ها نداشت. هر چند واکه‌های پسین و باز و جایگاه تولید، مقدار زمان آغاز واکداری را افزایش می‌داد. زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی بی‌واک در دامنه «تأخیر واکداری طولانی» قرار داشته و دمشی محسوب می‌شوند و همخوان‌های انسدادی واکدار در دامنه «تأخیر واکداری کوتاه» قرار دارند. کلید واژه‌ها: زمان آغاز واکداري، زبان فارسی، همخوان، واکه