Hastalar Neden Antibiyotik İster ve Hekimler Neden Antibiyotik Reçete Eder?: Birinci Basamakta Kesitsel Bir Çalışma

Abstract

Amaç: Antibiyotiklerin uygunsuz kullanımı dünya çapında bir halk sağlığı sorunudur. Ne yazık ki, Türkiye özellikle yüksek oranda antibiyotik reçetesi ile olumsuz bir üne sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki birinci basamak hekimlerinin antibiyotik reçete etmelerinde etkili olan faktörleri belirlemek ve hekimlerin akılcı antibiyotik kullanımı konusundaki bilgi düzeylerini değerlendirmektir. Materyal ve Metot: Bu kesitsel çalışma, Ankara ilinde 8 farklı ilçedeki Aile Sağlığı Merkezleri ve Toplum Sağlığı Merkezleri'nde gerçekleştirildi. Hekimlere bilgi düzeylerini ve akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili tutumlarını değerlendirmek için, kendilerinin cevaplayacağı bir anket uygulandı. Elde edilen veriler SPSS 21.0 yazılımı kullanılarak analiz edildi. Bulgular: Çalışmaya 84 (%42) erkek ve 116 (%58) kadın olmak üzere 200 doktor katıldı. Hekimlerin %38,5'i hastaların antibiyotik isteğini reddetmiş olduklarını belirttiler. 11 yıl ve daha uzun süredir hekimlik yapanların “hastanın beklenti ve ısrarı”ndan etkilendiği görülürken, 10 yıl ve daha az süredir çalışanların “eşlik eden hastalık varlığı” ndan etkilendiği görüldü. (p1=0,044, p2=0,012). Hekimlerin antibiyotiklerle ilgili en çok antimikrobiyal direnç ve maliyet konularında bilgi eksiklikleri olduğu saptandı.  Sonuç: Antibiyotiklerin rasyonel kullanımı açısından, hekimlerinin antibiyotikler ve antibiyotiklerin akılcı kullanımı ile ilgili bilgi düzeyi ve bunların antibiyotik reçeteleme davranışları ile ilişkisi son derece önemlidir. Bu nedenle, toplumda uygun olmayan antibiyotik kullanımını önlemek açısından gereksiz antibiyotik reçetelenmesine neden olan faktörlerin ortaya çıkarılması önemlidir. 

Keywords

• rational use of antibiotics
• primary care
• family physician
• akılcı antibiyotik kullanımı
• birinci basamak
• aile hekimi