Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2012)
DÜRZÎ MEZHEBİNİN TEŞEKKÜLÜNDE HASAN B. HAYDARA el- FERGANÎ VE MUHAMMED B. İSMÂİL NEŞTEKİN ed-DEREZİ’NİN ROLÜ
Abstract
Dürzî mezhebinin tohumları 408/1017 yılında Hâkim Biemrillâh’ın ulûhiyyetinin ilan edilmesiyle ekilmiş oluyordu. Dürzîliğin kurucusu Hamza b. Ali olduğu kabul edilmesine rağmen tarihî kaynaklarda, Hâkim’in ulûhiyyetini ortaya atanlar arasında önceliği, Hasan b. Haydara el-Ferganî ve Neştekin ed-Derezî almakta, Hamza b. Ali daha sonra gelmektedir. el- Ferganî, öldürüldükten sonra davetin liderliğini Neştekin ed-Derezî sonra da Hamza b. Ali üstlenmiştir. Mezhebin ismi, Neştekin ed-Derezî’yle anılmasına ve fikrî temeli el-Ferganî tarafından atılmış olmasına rağmen, mezhebin inşası Hamza b. Ali tarafından yapılarak hareket kurumsallaşacak ve o hareketin vazgeçilmez yegâne lideri olacaktır.
