سیاست علم و فناوری (Jun 2019)
مبانی و نظریه‌های سیاست‌گذاری برای مدیریت گذارهای فناورانه
Abstract
گذارهای فناورانه تحولاتی هستند که علاوه بر تغییرات فنی؛ ابعاد اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی و نهادی را نیز دربر‌می‌گیرند زیرا فناوری‌های بالغ با تمام ابعاد فوق در‌آمیخته و نظام‌های اجتماعی-فنی را در وضعیت قفل‌شدگی قرار می‌دهند. گذار به معنی خارج شدن از وضعیت قفل‌شدگی است و بنابراین سیاست‌گذاری برای حکمرانی و مدیریت چنین گذارهایی مستلزم توجه به همه این ابعاد برای غلبه بر خصوصیت وابستگی به مسیر نظام‌ها به سمتی است که اهداف مطلوب اجتماع را برآورده سازد. بدیهی است هر چه گذارها از خصوصیت نوآیندی فاصله بگیرند (مثل اغلب گذارهایی که به سمت اهدافی پایدار برنامه‌ریزی می‌شوند) سیاست‌گذاری برای غلبه بر قفل‌شدگی نظام‌های اجتماعی-فنی هم مشکل‌تر خواهد بود. برای توضیح نحوه وقوع گذارها و همچنین سیاست‌گذاری برای حکمرانی آنها، رویکردهای مختلفی مانند رویکرد چندسطحی، مدیریت راهبردی کُنام‌های فناورانه و مدیریت گذار معرفی شده‌اند که در این مقاله در خصوص آنها بحث می‌شود. در نهایت نیز یک نمونه تجربه سیاستی از بکارگیری رویکرد مدیریت راهبردی کُنام‌های فناورانه در کشور معرفی شده است.
