History Studies (Feb 2023)
ÜÇ ŞİİR BİR KÖPRÜ: DEMİR HEYKELLERİN SIRRI
Abstract
Kapgan Kağan'ın (MS 664 - 716) son zamanlarında Türk birliğinden uzaklaşarak Çin topraklarına yerleşen boylar kısa süre sonra yerleştikleri Taiyuan çevresinde siyasi aktörler haline gelmiştir. Bilge Kağan, Göktürk tahtına çıktıktan sonra MS 720 yılında Çin'e akınlar yaptırmış ve buna mukabil MS 721 yılı itibariyle Çin tarihinde iz bırakan Kang Dai-bin İsyanı patlak vermiştir. Bunu Kang Yuan-zi'nın kalkışması izlemiş ve MS 722 yılında başkentte Liang Quanshan'ın saray baskını girişimi yaşanmıştır. O yıl başkent Chang'an çevresine mevziler kurdurulmuş ve saraya gelen heyetlerinin ardı arkası kesilmemiştir. Sarı Irmağın tamamını kuşatan kalkışmalarla aynı tarihlerde Sarı Irmağın güneydoğu kıvrımındaki Pujin'de bir "merkez başkent" kurulması düşünülmüş ama bu girişim, Pujin'in savunulmasının zorluğu göz önüne alınarak kısa sürede iptal edilmiştir. Ancak "merkez başkent" ilan ve iptal sürecinden bağımsız biçimde Pujin'de yüzlerce ton demirin kullanıldığı bir köprü inşa edilmiştir. Bir ayağı Irmağın doğusunda, ikincisi 360 metre doğuda, Irmağın ortasındaki bir kumul adasının üzerinde, üçüncü ayağı ise Sarı Irmağın batısında olduğu düşünülen bu köprü, Çin'deki Türk varlığının en önemli nişanelerindendir. Bu çalışmada Tang dönemine tarihlenen üç şiir incelenerek Pujin Köprüsü ile ilgili sorulara yanıt aranmıştır.
