İMÂM MÂTÜRÎDÎ’YE GÖRE TE’VÎL KAVRAMI VE İȘLEVİ

Abstract

İslâm düşünce tarihindekendisi üzerinde en çok tartışma ve münazaranın yapıldığı kavramlardan birisiolan te’vîl, semantik açılımı ve sahip olduğu mahiyeti gereği bütün bu anlam veyorum denemelerini aşar niteliktedir. İslâm kelâmcıları, dinî nasslarıanlamlandırma ve yeniden yapılandırma konusunda aklî, irfanî ve ilmî birdisiplin olarak algıladıkları te’vîle kendi eserlerinde sıkça başvurmuşlardır.Te’vîli, kendi eserlerinde başarıyla uygulayan İslâm kelamcılarının başında hiçkuşkusuz İmâm Mâtürîdî es-Semerkandî gelmektedir. İmâm Mâtürîdî açısındante’vîl, sadece bir kavram veya metnin gelişi güzel biçimde anlaşılması veyayorumlanmasının ötesinde, ilgili kavram ya da metinle alakalı bütün epistemolojikve ontolojik hakikatleri ortaya koyan ilmî bir disiplindir. Te’vîl, insanı yeniyeni anlam ve keşiflerin arayışına sevk eden hatta birlikte var olmanın veyabirlikte yaşamanın heyecan ve öz güvenine emanet eden bir hakikate sahiptir.Bu makalede, ilk dönemİslâm kelâmcılarından Mâtürîdî’ye göre te’vîl kavramının mahiyeti, kapsamı,uygulama örnekleri ile te’vîl yapacak kişide bulunması gerekli bazı temelkıstaslara işaret edilmiştir.