Norwid – Schiller – Novalis. Komparatystycznie o „Assuncie”

Abstract

Celem artykułu jest prześledzenie dwóch komparatystycznych tropów – powiązań łączących Assuntę Cypriana Norwida z Rękawiczką Friedricha Schillera oraz z Henrykiem von Ofterdingen Novalisa. Przetłumaczona przez AdamaMickiewicza ballada okazuje się subtelnie obecna w poemacie Norwida. Rycerski etos, bezinteresowna miłość zostają w XIX-wiecznym salonie poddane próbie innej niż na arenie w Rękawiczce. Z kolei powieść Novalisa i Assuntę łączy motyw postaci górnika. W tym przypadku nie sposób zakładać bezpośredniego wpływu, ale Novalisowska postać obecna była w polskiej recepcji dzięki Maurycemu Mochnackiemu i stała się częścią „podziemnej wyobraźni” romantyków. Okazuje się, że górnik Norwida nie jest jednak romantycznym górnikiem à rebours. Prześledzenie obu tropów pokazuje, że Norwid nie powielał romantycznych motywów, metafor. Dokonywał ich poetyckiej korekty, modyfikował je i wchodził z nimi w subtelny dialog będący jednocześnie przeciwstawieniem się nieakceptowanym wartościom, światopoglądom jego współczesności.

Keywords

• Cyprian Norwid
• Friedrich Schiller
• Novalis
• etos rycerski
• motyw górnika