Akademik İncelemeler Dergisi (Apr 2019)

SOSYAL KONTROLÜN BAŞKA FENOMENLERİ GRAMATİK YAPILAR

  • Nuh Akçakaya

DOI
https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.474008
Journal volume & issue
Vol. 14, no. 1
pp. 403 – 442

Abstract

Read online

Bu çalışma sosyal kontrololgusuna farklı bir açıdan bakmak için tasarlanmıştır. Burada daha önceyapılmış olan bir kısım sosyal kontrol çalışmalarının argümanları göz önündebulundurularak, sosyal kontrolün dilsel yönüne dikkat çekilmiştir. Çalışmada üçbaşlık açılmıştır. Birinci başlık dilsel yapıların özne üzerinde birtahakkümünün olduğu iddiası ile açılmış ve bu başlıkta gramer mantığı olanfenomenlerin hepsinin özneyi biçimlendirebileceği ve dönüştürebileceği ifadeedilmiştir. Dilsel yapıların sadece söz öbekleri ile alakalı olmadığı,toplumsal kurumların doğasının da dilsel olduğu ifade edilmiştir. Böylece hemsöz öbeklerinin hem de toplumsal kurumların kendine ait kurallarının olduğu vebu kuralları özneye dayatabildiği söylenmiştir. İkinci başlıkta sosyalkontrolün klasik enstrümanları ele alınmıştır. Burada özel olarak klasiksosyologların sosyal kontrole nasıl baktığı, genel olarak ise ana eğilimlerinnasıl olduğu ele alınmıştır. Yüzeysel bir literatür taramasıyla sosyalkontrolün birey- yapı eksenli incelendiği görülmüştür. Ancak klasiksosyologların yapı nitelemesi gramatik yapıların tümü için değil, daha çoktoplumsal kurum ve makro yapıları işaret etmek için kullanılmıştır. Yani onlar,yapı kavramını din, aile, siyaset gibi kurumları ya da toplumsal yapınınbizatihi kendisini işaret etmek için kullanmışlardır. Oysaki özellikle sosyalfelsefe içerisinde dilbilim ve göstergebilim çalışmalarının yapı tanımlamaları,sosyal kontrole başka bir açıdan bakmak için imkân tanımaktadır. Bu minvaldeüçüncü başlıkta, sosyal kontrol çalışmalarının dilbilim ve göstergebilimüzerinden nasıl yürütülebileceğinin örnekleri tartışılmıştır. Böylece gramatikbir kısım mikro yapılar ele alınmış ve sosyal kontrol için yeni bir bakışaçısına ihtiyaç olduğu ifade edilmiştir. Son başlıkta argümanlarındesteklenmesi için genel olarak semboller, söylemler ve duygular; özel olarakda marş, slogan, mahalle baskısı, dedikodu ve beddua incelenmiştir.

Keywords