تأثیر بازی در فضای باز طبیعی و سرپوشیده بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان پیش‌دبستانی

Abstract

رشد همة ابعاد وجودی کودک از حرکت سرچشمه می‌گیرد. فراهم‌سازهای محیطی به‌عنوان یک عامل تحریک‌کننده برای استفادة بیشتر از فرصت‌ها مطرح هستند و باعث گسترش تغییرات رشدی می‌شوند.پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی در دو فضای باز طبیعی و سرپوشیده بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان پیش‌دبستانی انجام شد. در این مطالعه از روش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون، با روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. نمونة آماری پژوهش 30 نفر از کودکان پیش‌دبستانی 5/4 تا 5/6 ساله بودند که 15 نفر از آن‌ها در مدرسة طبیعت (فضای باز طبیعی) و 15 نفر دیگر در مهدکودک (فضای سرپوشیده) ثبت‌نام کرده بودند. برای سنجش رشد اجتماعی از مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند(1953) و برای ارزیابی رشد ادراکی از آزمون‌ یکپارچگی بینایی-حرکتی بیری-بوکتنیکا(1961) استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس مرکب نشان داد که فعالیت در فضای باز و سرپوشیده بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان تأثیر مثبت و معنا‌داری داشت، اما بازی در طبیعت اثر بیشتری بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان نسبت به فضای سرپوشیده داشت؛به‌طوری‌که 84 درصد از تغییرات در بهرة اجتماعی کودکان و 88 درصد از تغییرات در یکپارچگی بینایی-حرکتی آن‌ها ناشی از فعالیت در فضای باز و طبیعت بود؛ بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت محیط طبیعی نسبت به محیط سرپوشیده بهبود بیشتری در رشد اجتماعی و ادراکی کودکان دارد؛ براین‌اساس، پیشنهاد می‌شود در دوران حساس کودکی، کودکان در فضاهای طبیعی فعالیت بیشتری داشته باشند.

Keywords

• بازی آزادانه
• طبیعت
• رشد اجتماعی
• رشد ادراکی
• کودکان پیش‌دبستانی