ارزیابی خطر ریسک زمین‌لغزش حوضه آبخیز طالقان‌رود بر پایه الگوریتم بهینه‌سازی توافقی ویکور

Abstract

ناپایداری‌های دامنه‌ای، ازجمله پدیده‌های معمول در بیشتر مناطق کوهستانی ایران است. در این میان یکی از مخاطره‌آمیزترین ناپایداری‏ها، زمین‌لغزش است. هدف از این پژوهش، تهیه نقشه حساسیت پذیری در زیرحوضه‌های طالقان‌رود به زمین‌لغزش با استفاده از الگوریتم بهینه‌سازی توافقی ویکور است. ابتدا پس از تهیة نقشة پایة محدودة مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای میدانی، نقشة عوامل مؤثر در حساسیت پذیری حوضه به زمین‌لغزش شامل شیب، فاصله از گسل، طبقات ارتفاعی، تراکم زهکشی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، لیتولوژی، نوع خاک و بارش در محیط GIS تهیه شد. سپس ضریب اهمیت هرکدام از معیارهای مذکور در وقوع زمین‌لغزش، به کمک الگوریتم سلسله مراتبی AHP به دست آمد که معیارهای شیب، لیتولوژی و طبقات ارتفاعی بیشترین ضریب اهمیت را کسب کردند. سپس بر پایة الگوریتم بهینه‌سازی ویکور، درجه سودمندی و پشیمانی انتخاب گزینه‌های برتر (زیرحوضه‌ها)، مشخص شد. در پایان با محاسبة میزان شاخص بهینة ویکور، برحسب درجة حساسیت پذیری به زمین‌لغزش، زیرحوضه‌ها در 3 کلاس کیفی حساسیت پذیری کم، متوسط و زیاد طبقه‌بندی شدند. نتایج نشان داد زیر حوضه‌های زیدشت 1، 2 و دونبولید از بیشترین حساسیت پذیری به وقوع زمین‌لغزش برخوردارند و حساسیت به وقوع زمین‌لغزش در زیر حوضه‌های شهرک، ناویزک و حسنجان حداقل است.

Keywords

• حساسیت پذیری
• ناپایداری دامنه‌ها
• الگوریتم بهینه‌سازی
• ahp
• طالقان‌رود