بررسی عناصر بالقوه سمی آرسنیک، کادمیوم و نیکل به وسیله شاخص های کیفی آب و شاخص های آلودگی رسوبات در رودخانه کرخه

Abstract

زمینه و هدف: عناصر بالقوه سمی جزء خطرناک ترین آلاینده های اکوسیستم های آبی می باشند. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل شاخص های آلودگی محیط زیستی و ارزیابی عناصر بالقوه سمی در آب و رسوبات سطحی رودخانه کرخه در سال 1399 انجام شد.مواد و روش ها: در مجموع 180 نمونه آب و رسوبات رودخانه کرخه از سه ایستگاه مورد مطالعه بر اساس روش ASTM تهیه شد. سنجش عناصر مورد مطالعه به روش جذب اتمی و سیستم کوره گرافیتی و هیدرید با کمک دستگاه Perkin Elmer 4100 انجام شد.یافته ها: بیشینه عناصر مورد مطالعه در آب رودخانه ی کرخه مربوط به کادمیوم 8/01 میلی گرم بر لیتر و در رسوبات بیشینه 13/02 میلی گرم بر کیلوگرم مربوط به نیکل بود. غلظت کادمیوم، آرسنیک و نیکل در آب رودخانه ی کرخه در سه ایستگاه مورد مطالعه در مقایسه با حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی بالاتر بود (0/05>p)، اما مقادیر آرسنیک و نیکل در رسوبات رودخانه کرخه در ایستگاه های مورد مطالعه در مقایسه با استاندارد ملی سازمان محیط زیست ایران پایین تر به دست آمد (0/05>p). همچنین میزان کادمیوم در رسوبات در ایستگاه اول (0/0=p-value) و دوم (0/255=p-value) رودخانه کرخه پایین تر استاندارد ملی سازمان محیط زیست ایران بود، اما غلظت این عنصر در ایستگاه سوم بالاتر از استاندارد به دست آمد (0/459=p-value).نتیجه گیری: شاخص های آلودگی آب رودخانه ی کرخه نشان داد که از نظر عناصر بالقوه سمی کادمیوم، آرسنیک و نیکل آلودگی کمی دارد و چنین به نظر می رسد که این آلاینده ها می توانند باعث مشکلات برای موجودات زنده شوند. با توجه به شاخص های آلودگی رسوبات، عناصر کادمیوم، آرسنیک و نیکل دارای غلظت بالایی بوده و تحت تاثیر فعالیت های کشاورزی و صنعتی حاشیه رودخانه کرخه هستند. چنین استنباط می شود سنگ های مادری و فعالیت های انسانی از بالادست رودخانه تا قسمت پایین دست این اکوسیستم آبی را تحت تاثیر قرار می دهد.

Keywords

• ارزیابی کیفیت آب
• شاخص های آلودگی
• عناصر بالقوه سمی
• ریسک سلامت انسان