مجله دانشکده پزشکی اصفهان (Dec 2011)
طراحی و بررسی کارایی ابزار مخصوص سنجش کیفیت زندگی وابسته به سلامت در سالمندان
Abstract
مقدمه: پیشرفت‌های پزشكی و بهداشتی باعث کاهش مرگ و میر و افزایش نسبی طول عمر انسان‌ها شده و جمعیت جهان و ایران به سوی کهن‌سالی رو به حرکت است. کیفیت زندگی وابسته به سلامت، به دلیل قابلیت آن در توانایی فرد در انجام وظایف روزمره‌ی زندگی، احساس سلامتی عمومی و تأثیر عوامل مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی در آن از اهمیت والایی برخوردار می‌باشد. جهت مداخله در کیفیت زندگی وابسته به سلامت و اصلاح آن، نیازمند ابزار سنجش کیفیت زندگی هستیم. روش‌ها: این مطالعه‌ی ترکیبی جهت ابزارسازی در شهر اصفهان انجام شد. پس از بررسی پرسش‌نامه‌های مشابه و مصاحبه با سالمندان و کارشناسان خبره، بانک سؤالات تهیه و پرسش‌نامه‌ی اولیه ساخته شد و با ویرایش و کاهش تعداد، نهایی گردید. سپس انواع مختلف روایی آن با پرسش‌گری از 174 سالمند سالم و 56 سالمند بیمار، که به طور آسان انتخاب شدند، محاسبه گردید؛ پایایی درونی توسط ضریب آلفای کرونباخ و پایایی برونی با انجام آزمون- بازآزمون بر روی 20 سالمند با نمونه‌گیری آسان تعیین شد. برای کاهش داده‌ها از فاکتور آنالیز، روش مؤلفه‌های اصلی استفاده گردید. یافته‌ها: پرسش‌نامه‌ی سنجش کیفیت زندگی وابسته به سلامت در سالمندان دارای 4 سؤال در حیطه‌ی وضعیت سلامت جسمانی و فعالیت‌های روزانه، 7 سؤال در حیطه‌ی وضعیت سلامت روان، 2 سؤال در حیطه‌ی وضعیت سلامت اجتماعی و ارتباطات بین فردی و 2 سؤال در حیطه‌ی وضعیت اقتصادی طراحی شد. روایی محتوایی، صوری و ساختاری (همگرا و افتراقی) آن تأیید و ضریب آلفای کرونباخ برابر 3/72 درصد محاسبه شد. نتیجه‌گیری: این ابزار با توجه به خلاصه بودن، تعداد کم سؤالات، سادگی جملات و همچنین روایی و پایایی مناسب، قابل استفاده در جمعیت سالمندان بوده، می‌تواند جهت سنجش کیفیت زندگی و ریزی سلامت آن‌ها به کار گرفته شود.
