روش شناسی علوم انسانی (Sep 2017)
معرفت‌شناسی در مکتب جامعه‌گرایی: تلاش توأمان برای مقید ساختن معرفت و گریز از نسبی‌گرایی
Abstract
جامعه‌گرایی یکی از مکاتب منتقد سنت روشنگری و اندیشه مدرن در منظومة فکری غرب معاصر است. مایکل سندل، السدیر مک‌اینتایر و چارلز تیلور از نظریه‌پردازان اصلی و چهره‌های شناخته شدة این مکتب فکری به طور مشخص به نقد مبانی فلسفی و بنیان‌های لیبرالیسم می‌پردازند. یکی از حوزه‌های رویارویی جامعه‌گرایان با لیبرال‌ها معرفت‌شناسی است که این مقاله محورهای اصلی آن را بررسی میکند. اندیشمندان جامعه‌گرا مشترکاً معرفت جهان‌شمول‌گرا و نیز فردگرای لیبرال را نقد میکنند و در مقابل از معرفتی محدود به دو قید تاریخ و اجتماع دفاع میکنند. البته به باور ایشان، تاریخی و اجتماعی شمردن معرفت سبب گرویدن آنان به مسلک ذهنی‌گرایی و نسبی‌گرایی نمی‌شود، بلکه بیانگر محدودیتی است که ذهن آدمی در فرایند شناخت با آن روبهروست. برخلاف نسبی گرایان، جامعه‌گرایان از وجود واقعیت عینی و امکان کشف آن، البته از مجرای اجتماع، سخن می‌گویند. محور مشترک دیگر در معرفت‌شناسی جامعه‌گرایی، باور به لزوم وجود پیوند میان هست و باید است. از اینرو، آنان لیبرالیسم را به دلیل ادعای بی‌طرفی ارزشی و ترویج ایدة جدایی دانش از ارزش مورد انتقاد قرار می‌دهند
