Sufiyye (Jun 2023)
Mesnevî’de Geçen “Yol Kesici Dört Kuş”un Hikâyesi
Abstract
Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî Mesnevî’nin beşinci cildinin hemen başında Bakara sûresinin 260. âyetinden ilham alarak yol kesici dört kuşun hikâyesini anlatır. Mevlânâ’ya göre bu hikâyede geçen kaz, tavus, kuzgun ve horozdan ibaret dört kuşun her biri, çok yeme, baş ve lider olma, gösteriş, tûl-i emel yani bitmek tükenmek bilmeyen arzu gibi kötü huyların sembolüdür. İnsan bu kötü huylardan riyâzet ve mücâhede prensiplerini uygulayarak, fakr ve fenâ yolunu seçerek kurtulabilir. Böylece riyâzet ve mücâhede sürecindeki gayretlerinin maksadına ulaşabilir, diğer bir anlatımla insan-ı kâmil vasfına nail olabilir. Hz. Âdem kıssasına geçişler yapılarak konu kadim bir hakikate bağlanmış ve yeme hırsı, baş olma sevdası ve gösteriş tutkusu, tûl-i emel, şehvet düşkünlüğü gibi hastalıkların insanlık tarihi kadar eski olduğu mesajı verilmiştir. Mevlânâ Bakara sûresinin 260. âyetini ruhların manen dirilmesi şeklinde yorumlamıştır. Bu çalışmada yol kesici dört kuş hikâyesindeki tahkiye ve temsil yolu ile anlatım ele alınacak ve hikâyede geçen metaforik dilin işaret ettiği tasavvufî yorumlar ortaya konulacaktır.
Keywords
