Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Dec 2021)
اثر خاکورزی حفاظتی و روش آبیاری بر مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در تولید گندم آبی
Abstract
اهداف: روش‌های خاکورزی و آبیاری مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در تولید محصولات کشاورزی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این پژوهش اثر روش‌های خاکورزی و آبیاری بر شاخص‌های انرژی، مقدار و شدت انتشار گازهای گلخانه‌ای در تولید گندم آبی در استان فارس بررسی شد. مواد و روش‌ها: پژوهش در قالب آزمایش کرت‌های خرد شده با نه تیمار و سه تکرار انجام شد. روش‌های آبیاری قطره‌ای نواری، سطحی و بارانی عامل اصلی و روش‌های خاکورزی مرسوم، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی عامل فرعی بودند. شاخص‌های انرژی، گازهای گلخانه‌ای و شدت آنها در تولید گندم آبی تعیین شدند. یافته‌ها: اثر روش آبیاری و خاکورزی بر عملکرد گندم معنی‌دار بود به گونه‌ای که آبیاری سطحی و خاکورزی مرسوم بیشترین عملکرد را داشتند. روش آبیاری بر تمام شاخص‌های انرژی اثر معنی‌دار داشت، اما روش خاکورزی فقط بر انرژی مصرفی و تولیدی اثر معنی‌دار داشت. آبیاری قطره‌ای و بارانی انرژی مصرفی را نسبت به سطحی 4/29 و 3/14 درصد کاهش دادند و آبیاری قطره‌ای بیشترین بهره‌وری مصرف انرژی (231/0 کیلوگرم بر مگاژول) را داشت. خاکورزی مرسوم بیشترین انرژی مصرفی و تولیدی را داشت و کمترین انرژی مصرفی و تولیدی مربوط به بی‌خاک‌ورزی بود. آبیاری قطره‌ای و بارانی نسبت به سطحی، گازهای گلخانه‌ای را کاهش دادند (3/21 و 3/34 درصد)، اما روش‌های خاکورزی حفاظتی کاهش معنی‌داری در گازهای گلخانه‌ای ایجاد نکردند. الکتریسته بیشترین سهم را از انرژی مصرفی و گازهای گلخانه‌ای داشت. نتیجه‌گیری: استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار به ویژه آبیاری قطره‌ای در کاهش انرژی مصرفی و گازهای گلخانه‌ای در تولید گندم، بسیار مؤثر است.
Keywords
