تحلیل اثرات فعالیت های سیستم پایدار غذایی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی

Abstract

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فراروی بشریت، دستیابی به رژیم‌های غذایی سالم برای همه افراد با توجه به منابع‌طبیعی محدود در سطح جهانی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل اثرات مهم‌ترین مؤلفه‌های تأثیرگذار سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی در قالب محیط غذایی و زنجیره تأمین مواد غذایی صورت پذیرفت. به‌لحاظ روش‌شناختی، این تحقیق از نظر میزان کنترل متغیرها، غیرآزمایشی و توصیفی، از نظر روش گردآوری داده‌ها، میدانی و درنهایت به‌لحاظ قابلیت تعمیم‌یافته‌ها، از نوع پیمایشی به‌شمار می‌آید. جامعه آماری این پژوهش 304837 خانوار روستایی استان آذربایجان غربی می‌باشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به‌روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه‌ای است که در سه بخش تدوین گردیده‌است. بخش اول، سؤالات مربوط به ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خانوار، بخش دوم، سؤالات مربوط به امنیت غذایی در قالب ابعاد چهارگانه و درنهایت بخش سوم پرسشنامه سؤالات مربوط به فعالیت‌های سیستم غذایی پایدار در قالب محیط غذایی و زنجیره تأمین مواد غذایی تشکیل می‌دهد. روایی محتوایی ابزار تحقیق با نظر پانل از کارشناسان و متخصصان در زمینه موضوع موردپژوهش مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق، از ضریب آلفا کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای بخش مربوط به سؤالات امنیت غذایی 74/0 و بخش مربوط به سؤالات فعالیت‌های سیستم غذایی 78/0 محاسبه گردید. به‌منظور سنجش عملکرد فعالیت‌های سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی از روش تحلیل حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد. نتایج در رابطه با آزمون اثر فعالیت‌های سیستم غذایی بر ابعاد امنیت غذایی نشان داد، مؤلفه قیمت و توان مالی مربوط به زیر بخش محیط غذایی و مؤلفه ذخیره و توزیع مواد غذایی مربوط به زیر بخش زنجیره تأمین مواد غذایی اثر منفی و معنی‌داری بر ابعاد امنیت غذایی داشته‌اند این در حالی است که سایر مؤلفه‌های مورد ارزیابی اثر مثبت و معنی‌داری بر ابعاد امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه داشته‌اند. به‌طورکلی تمامی فعالیت‌های موردبررسی تبیین‌کننده 79% از تغییرات امنیت غذایی است.

Keywords

• سیستم پایدار غذایی
• محیط غذایی
• زنجیره تأمین مواد غذایی