پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی (Sep 2019)
رویکردی انتقادی به کتاب امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه
Abstract
خاورمیانه به‌لحاظ امنیت از مناطق مهم جهان بوده که متون زیادی دربارة آن خصوصاً در سال‌های اخیر نوشته شده است. یکی از متن‌های اخیر دراین‌باره کتاب امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه نوشتة پینار بیلگین است که روندهای امنیت را براساس رابطة بین منطقه و رویه‌های عملی در الگوی چهارگانة خاورمیانه، نظام منطقه‌ای عرب، خاورمیانة اسلامی، و ارو ـ مدیترانه با رویکردی انتقادی بررسی می‌کند. در این مقاله که کتاب ذکرشده بررسی می‌شود، سؤال اصلی این است که بازنگری انتقادی امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه ازدیدگاه بیلگین چه نوآوری نظری و عملی داشته است؟ فرضیة اصلی مقاله نیز چنین است که رویکرد انتقادی به امنیت منطقه‌ای، ضمن نقد نظریه‌های سنتی، تلاش کرده است الگوی جدیدی از امنیت منطقه‌ای برگرفته از جامعة امنیتی کارل دویچ و همکارانش معرفی کند، هرچند در عمل امکان شکل‌گیری‌اش با چالش‌های جدی روبه‌رو است. درواقع، بیلگین تلاش کرده ضمن بررسی دیدگاه‌های سنتی امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه، الگویی بومی معرفی کند که امنیت را از پایین به بالا و از داخل به خارج نگاه می‌کند، گرچه به‌لحاظ عملی، امنیت منطقه‌ای خاورمیانه هم‌چنان دولت‌محور و از بالا به پایین است.
Keywords
