WARIANTYWNOŚĆ FLEKSYJNA TYPU BAGAŻY // BAGAŻÓW WE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYŹNIE

Abstract

Przedmiotem opisu są w tym artykule formy wariantywne dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego z obocznymi końcówkami -ów//-y (rzadziej -i). Rzeczowniki osobowe są synkretyczne z formami biernika, np. czarodziei // czarodziejów, kuracjuszy // kuracjuszów, przybyszy // przybyszów. Analizie poddano 40 par form obocznych typu krokodyli // krokodylów. Zweryfikowano je normatywnie i frekwencyjnie. Pierwsza weryfikacja została oparta na rozstrzygnięciach zawartych w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN (WSPP), podstawą zaś drugiej był elektroniczny Narodowy Korpus Języka Polskiego. Spośród 40 par rzeczowników formy z końcówką -ów dominują tylko w 9, co daje 22,5%. Są to zarówno rzeczowniki osobowe (cywilów, czarodziejów, pedofilów, przybyszów, uczniów), jak i nieżywotne nieosobowe: napojów, rodzajów, słojów, zwojów. Niektóre z nich mają przewagę frekwencyjną, ponieważ są: 1. jedynie poprawne (pedofilów, zwojów); 2. niepotoczne, czyli zalecane w polszczyźnie starannej (rodzajów, uczniów; potocznie rodzai, uczni); 3. nieśrodowiskowe (cywilów; środowiskowo cywili); 4. uważane za rzadkie (przybyszy). Wśród 8 par form traktowanych przez WSPP jako całkowicie wariantywne tylko w 3 przewagę mają postacie z -ów (czarodziejów, napojów, słojów). Frekwencja dwóch pierwszych wynosi ponad 90%, a postaci słojów 77%. Udział formy napoi to tylko 3,6%, mimo że jest to również postać czasownika napoić (np. On napoi konie). Na pozór zakres wariantywności analizowanych form jest duży. Jednak znaczna część dubletów to postacie rzadkie, przestarzałe, potoczne, środowiskowe lub niezgodne z normą językową. Należałoby więc zweryfikować tezę o dużym stopniu wariantywności tego typu form.

Keywords

• dopełniacz
• wariantywność fleksyjna
• frekwencja