Viscum album L. subsp. austriacum (Wiesb.) Vollman (Çam ökse otu)'un Pinus sylvestris L. (Sarıçam)'in Odun Elemanlarına Etkisi

Abstract

Ökse otları herdem yeşil, yarı parazit angiosperm bitkileridir. Ağaçların dal ve gövde gibi kısımların da haustorium adı verilen kök benzeri yapılarını kullanarak konukçusunun ksilemine nüfuz ederler. Bu sayede konukçunun topraktan aldığı su ve mineral maddelerini alarak kendi fotosentezlerini yapabilmektedirler. Ökse otları konukçusu olduğu ağaçlarda önemli morfolojik ve anatomik değişikliklere sebep olurlar. Bu çalışmanın amacı; Viscum album L. subsp. austriacum (Wiesb.) Vollman (çam ökse otu)’un Pinus sylvestris L. (Sarıçam)’in odun elemanları üzerine olan etkilerinin nicel olarak belirlenmesidir. Bu amaçla Gümüşhane ili, Torul Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içinde, Sarıçam’ın doğal yayılış gösterdiği ormanlık alanlardan çam ökse otu bulaşmış ve bulaşmamış toplam 20 adet ağaç (5 kontrol, 15 bulaşık) belirlenmiştir. Belirlenen bu ağaçların gövdelerinden alınan odun disklerinden enine, boyuna radyal ve boyuna teğetsel yönde kesitler alınmış ve gerekli preparasyon işlemleri yapılmıştır. Hazırlanan daimi preparatlar üzerinde odun örneklerine ait anatomik parametrelere ilişkin; ilkbahar ve yaz odunu boyuna traheit çift çeper kalınlıkları, ilkbahar ve yaz odunu boyuna traheit lümen (alanları, teğet çapları ve radyal çapları), özışını (genişlikleri, yükseklikleri ve 1 mm’deki sayıları), 1 mm2’deki boyuna traheit sayıları ve boyuna traheit uzunluklarına ilişkin ölçüm ve sayımlar yapılmıştır. Ölçümler foto mikroskoba bağlı görüntü analiz sistemi yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçülen özellikler arasında kontrol örneklerine kıyasla bulaşık olan örneklerde, anatomik parametrelerde %18,46 ile %81,68 arasında bir değişimin olduğu belirlenmiştir.

Keywords

• wood anatomy
• tracheid
• wall thickness
• rays
• torul
• odun anatomisi
• traheit
• çeper kalınlığı
• öz ışını
• torul