Co wiemy o najstarszym datowanym rękopisie Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego? (Kitab z 1631 r. — transliteracja, ortografia, przekład, komentarze)

Abstract

[статья и аннотация на польском, аннотации на английском и литовском языках] Kitab z 1631 r. budzi zrozumiałe zainteresowanie badaczy, gdyż manuskrypt ten musiał być jednym z pierwszych ogniw w łańcuchu rękopiśmiennych kopii ksiąg religijnych Tatarów WKL. Niestety wkrótce po odkryciu zaginął nie tylko sam rękopis, ale także sporządzony przez pierwszych jego badaczy mikrofilm. Po obszernym zabytku (342 karty) pozostały wątłe ślady w postaci pobieżnego omówienia (tzw. metryczka) w niepublikowanym maszynopisie oraz reprodukcji przykładowej strony w artykułach jednego z odkrywców rękopisu — Macieja Konopackiego. Jesienią ubiegłego roku w kolekcji tatarianów ze zbiorów Muzeum Historycznego w Białymstoku ujawniono 4 klatki fotograficzne czterech nieznanych dotąd stron zaginionego Kitabu z 1631 r. Daje to szansę na wzbogacenie naszej wiedzy o cennym zabytku. Autorzy niniejszego artykułu dokonali odczytu i transliteracji ujawnionych stron oraz opisu cech językowych i graficznych odczytanego tekstu. W artykule zamieścili kopię jednej ze stron zabytku oraz jej transliterację w ścisłej wersji naukowej, a także tłumaczenie tekstu starobiałoruskiego na współczesny język polski. Całość opatrzyli komentarzem historyczno-filologicznym.

Keywords

• kitabistyka, rękopisy Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego, kitaby, transliteracja, transkrypcja