AMASYA YÖRESİ TÜRKÜLERİNDE ALEVİ-BEKTAŞİ UNSURLARI VE BU ESERLERİN MÜZİKAL ANALİZLERİ

Abstract

Türküler, Türk insanının dini ve dindışı tüm duygularına tercüman olmuştur. Kahramanlık, savaşlar, ölüm, aşk, sevda, ayrılık gibi konular her yörede âşıklar tarafından dile getirilirken kimi zamanda dini metinler, tasavvufi temalar ve Alevi-Bektaşi söylemleri türkülerde konu edilmektedir. Dini boyutu olduğu kadar toplum yaşamının biçimlendirilmesinde de önemli bir etken olan bu unsurlar Amasya türkülerinde kendine yer bulmuştur. Gerek yazılı gerekse sözel aktarımlar sayesinde olsun bir toplumun yaşayan hafızası kabul edilen türküler, konuları, içerikleri ve gelecek kuşaklara vereceği mesajlarıyla içinde yaşadığı yörenin en önemli tarihi ve sosyo-kültürel zenginliklerindendir. Amasya türküleri tematik olarak incelendiğinde ayrılık, aşk ve sevda konulu türküler ilk sırada yer almaktadır. Bununla birlikte ağıt temalı türküler ve semah karakterli eserler de mevcuttur. Sözlü kültürün aktarımında halk müziğinin, âşıkların, dinsel ve dilsel özelliklerin önemi tartışılmaz. Çünkü türküler tıpkı gelenek gibi kuşaktan kuşağa, kalpten kulağa intikal eder. Bu çalışmada Amasya türkülerinde geçen Alevi-Bektaşi unsurları incelenmekte aynı zamanda tespit edilen türkülerin müzikal analizleri de çalışmada yer almaktadır. Çalışmada kullan ana kaynaklar arasında TRT Türk Halk müziği arşivi, TRT Müzik Dairesince hazırlanan Amasya Türküleri CD’si ve Amasya Belediyesi tarafından basılmış olan “Amasya Türküleri” kitabıdır. Çalışmada yaklaşık 40 Amasya türküsü incelenmiş ve bu türkülerde geçen Alevi-Bektaşi unsurları bulgular kısmında ele alınmıştır.

Keywords

• amasya
• türkü
• alevi-bektaşi
• halkbilim