پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی (Nov 2022)

در خیانت روشنفکران؛ بررسی و نقد کتاب روشنفکران‌ و ‌سیاست

  • فرزاد آذرکمند,
  • علیرضا سمیعی اصفهانی

DOI
https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33547.2036
Journal volume & issue
Vol. 22, no. 9
pp. 179 – 204

Abstract

Read online

کتاب روشنفکران ­و ­سیاست نوشته مارک ­لیلا، به بررسی رابطۀ سیاست­ و­ روشنفکران می­پردازد. این کتاب بیش از هر چیز، مدعی­ آن ­است که در عصر فروکش­کردن فراروایت­های کلان، عصر روشنفکران نیز به سر آمده ­است و روشنفکران مانند سابق نمی­توانند طلایه­دار تغییرات گسترده ­باشند. لیلا مدعی­است عامل­اصلی شکل­گیری نظام­های توتالیتر، جنگ­های خانمان­سوز در غرب و حتی سیاسی­کردن فلسفه به خیانت روشنفکران باز می­گردد. روشنفکرانی که به باور لیلا، آرمان­های بزرگی در سر داشتند، ولی هیچ­کدام به نتیجۀ مطلوبی نرسیدند. آنها بیش از هرچیز تحت تأثیر جنبه­های پنهان زندگی ­شخصی خودشان بودند و این مسأله بر اندیشه آنان تأثیر زیادی گذاشت و باعث­ شد تا فلسفه و سیاست­عملی را درهم آمیزند. روشنفکرانی که لیلا انگشت ­اتهام توتالیتری­ بودن را به سمت آنان نشانه می­رود: هایدگر، آرنت، یاسپرس،کوژو، بنیامین، فوکو و دریدا هستند. از نقاط قوت­ اثر، توجه به زمینه­گرایی و از نقاط­ ضعف ­اساسی آن، نقد اخلاقی اندیشمندان به­جای نقد آراء آنان است.

Keywords