تفسیر داده های میدان پتانسیل با استفاده از فیلتر تابع سیگموئید سریع-مطالعه موردی: معدن شماره دو سنگ‌آهن گل گهر کرمان

Abstract

تعیین گوشه و مرز افقی ساختارهای زمین شناسی مانند دایک، گسل، گنبد نمکی و..، یکی از اهداف مهم و اساسی در تفسیر داده‌های گرانی و مغناطیسی محسوب می‌گردد. اگرچه در دهه‌های اخیر روش‌ها و الگوریتم‌های مختلفی بر اساس مشتقات افقی و قائم داده‌های میدان پتانسیل برای تعیین گوشه و مرز جانبی ساختارهای مدفون معرفی گردیده، اما غالبا این فیلترها برای تعیین مرز ساختارهای زیرسطحی با چگالی‌های مختلف و توده‌های عمیق و حتی ساختارهای باریک نامناسب بوده و از توان تفکیک‌پذیری (resolution) و کیفیت لازم نیز برخوردار نیستند. در این پژوهش یک فیلتر به منظور تعیین گوشه‌ و مرز توده های مدفون زمین‌شناسی، با استفاده از ترکیب تابع سیگموئید سریع بهبود یافته و مشتقات افقی و قائم گرادیان افقی کل با تفکیک‌پذیری و دقت مناسب معرفی گردیده است. به همین منظور، در ابتدا کارآیی و توانمندی فیلتر تابع سیگموئید سریع (به اختصار FSF) بر روی مدل‌های مصنوعی گرانی و مغناطیسی پیچیده حاصل از چشمه‌های مدفون منشوری و مدل مصنوعی مغناطیسی بیشاپ (Bishop) با نوفه و بدون نوفه بررسی گردیده و سپس توانمندی فیلتر در مقایسه با فیلترهای مرسوم و استاندارد مانند، گرادیان افقی کل (THDR)، زاویه تیلت (TDR)، زاویه تتا (TM) و زاویه تیلت گرادیان افقی کل (TAHD)، بر روی داده‌های گرانی و مغناطیسی میدانی معدن گل‌گلهر سیرجان واقع در استان کرمان مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته است. برای هر دو مدل مصنوعی و واقعی، روش تعیین مرز افقی سیگموئید سریع، از کیفیت و تفکیک‌پذیری بهتری نسبت به سایر فیلترهای تعیین گوشه برخوردار بوده و قادر است به طور همزمان مرزهای بی‌هنجار‌ی‌‌ها‌ی گرانی و مغناطیسی با دامنه‌های کوچک و بزرگ را با جزئیات و دقت بیشتری تعیین نماید. از اینرو با اطمینان می‌توان از فیلتر FSF در تفسیر کیفی بی‌هنجاری های میدان پتانسیل و شناسایی موقعیت افقی ساختارهای زیرسطحی استفاده نمود.

Keywords

• داده های میدان پتانسیل
• فیلتر تعیین گوشه
• تابع سیگموئید سریع
• معدن2 گل گهر