علوم و فنون مدیریت اطلاعات (Jun 2021)
شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه ارومیه)
Abstract
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه می‌باشد. روش‌شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی انجام شده است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای عرفی و در مرحله کمّی از روش تحقیق پیمایشی (اکتشاف ترکیبی) از نوع توصیفی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 99-1398بودند (13209 نفر). در مرحله کیفی40 نفر به صورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند و مصاحبه‌ها تا مرحله اشباع ادامه یافت. در بخش کمّی، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد، و با استفاده از جدول مورگان 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمّی پرسشنامه محقق‌ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، کدگذاری باز و محوری با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA و در بخش کمّی آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS 25 انجام شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تایید محققان و متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 90/0 برآورد گردید. نتایج: در بخش کیفی 55 مفهوم اولیه، هجده مقوله فرعی و چهار مقوله کلی استخراج گردید که عبارتند از: 1) موانع فردی (مهارت و دانش- انگیزش و نگرش)، 2) موانع اقتصادی (منابع مالی- هزینه مهارت‌آموزی- تهیه سخت‌افزار و نرم‌افزار)، 3) موانع فرهنگی و آموزشی (نگرش جامعه به فناوری- نیروی متخصص- ضعف و دانش نظری اساتید- دیدگاه اساتید نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات ) و 4) موانع زیرساختی- فنی (دسترسی محدود به فناوری- فضای کلاس و دانشگاه - امکانات و تجهیزات فناوری). در بخش کمّی موانع فردی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی- آموزشی و موانع زیرساختی- فنی، موانع اصلی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند. در این میان موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین و موانع اقتصادی کم اهمیت‌ترین موانعی بودند که از سوی مصاحبه شوندگان مطرح شد. نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج بدست آمده، موانع فنی و زیرساختی مهم‌ترین، با اهمیت‌ترین و پرتکرارترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت‌های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند، بنابراین، ضروری است مسئولین دانشگاه به دنبال حل این موانع باشند.
Keywords
