روش شناسی علوم انسانی (Sep 2024)
بررسی و تحلیل منطقی عوامل نظری و اجتماعی ریاضیاتگرایی در علم اقتصاد
Abstract
ریاضیات دانشی است که درباره اعداد یا موضوعاتی بحث میکند که بهنحوی جنبه کمّی و مقداری دارند. براساساین، موضوع دانش ریاضی نوعی نظم مقداری است و گسترش ریاضیات به علم اقتصاد درواقع، گسترش این نظم مقداری به حیطه مطالعات اقتصادی است.مسئله اصلی در اقتصاد ریاضی، تحقق ریاضی در حد دفاتر گمرکی و آمارهای کلی اقتصادی نیست؛ بلکه مسئله اصلی، تحقق نظریات اقتصادی با ابعاد ریاضی است که دارای تحلیل نظری نسبت به واقعیتهای خام اقتصادی باشد. ریاضیات در علم اقتصاد دارای کاربردهای متنوعی است. این کاربردها گستره وسیعی از شاخصهای اقتصادی تا تبیینهای هندسی را شامل میشود.ریاضیات در علم اقتصاد گاه نقش زبان بیان نظریات را ایفا میکند که این نقش در بازنمایی هندسی و جبری نظریات خلاصه میشود و گاه بهعنوان ابزار نظری علم اقتصاد استفاده میشود. در نقش دوم، ریاضیات به تبیین روابط تابعی میان متغیرهای اقتصادی و آزمون نظریات توسط اقتصادسنجی، اندازهگیریهای بسیط و تئوریک و استخراج مقادیر آماری متغیرهای اقتصادی با استفاده از تکنیکهای آماری میپردازد. براساساین، کاربردهای ریاضی در اقتصاد شامل این امور است: 1. واحدهای اندازهگیری؛ 2. تبیین روابط انواع متغیرهای اقتصادی؛ 3. محاسبات آماری؛ 4. اقتصاد سنجی؛ 5. بازنماییهای هندسی نظریات اقتصادی.اقتصاد ریاضی دارای تحولاتی در تاریخ علم اقتصاد بوده و برای تبیین این تحولات لازم است عوامل نظری و عینی-اجتماعی آن در اقتصاد متعارف تبیین شود. عوامل عینی-اجتماعی شرایط و زمینههای فردی و اجتماعی تحقق ریاضی را تبیین میکند و عوامل نظری شامل مبانی هستیشناختی، معرفتشناختی، روششناختی، فلسفه ریاضیات، مفاهیم اقتصادی سازگار با ریاضی و نظریات ریاضی مورد نیاز تحلیل ریاضی اقتصادی است.
Keywords