مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (May 2016)
برآورد انتشار ترکیبات آلی فرار از مخازن ذخیره سوخت با استفاده از مدل TANKS و مدل سازی پراکنش آن با مدل AERMOD
Abstract
زمینه و هدف: ترکیبات آلی فرار (VOCs) تاثیر نامطلوبی بر شیمی اتمسفر و سلامت انسان می گذارند و بزرگترین منبع آن ذخیره سازی نفت است. با مدل های آلودگی هوا می توان غلظت و نحوه پراکنش ترکیبات آلی فرار از مخازن نفت را مدل سازی نمود. هدف این مطالعه بررسی و مدل سازی میزان انتشار ترکیبات آلی فرار از یک انبار نفت در ایران با استفاده از نرم افزارTANKs 4.0.9d و نحوه پراکنش این ترکیبات در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل AERMOD است. مواد و روشها: در این مطالعه میزان و درصد انتشار ماهیانه ترکیبات آلی فرار از 22 مخزن ذخیره نفتدر 12 ماه سال 2014 (1393-1392هجری شمسی) با استفاده از نرم افزار TANKS به تفکیک نوع تلفات و بر حسب نوع مخزن تعیین شد. سپس توسط مدل پراکنشی AERMOD غلظت بیشینه ترکیبات آلی فرار در منطقه ای با وسعت 10×10 کیلومتر مربع و با فاصله شبکه ای 200 متر و همچنین در دامنه 50×50 کیلومتر مربع و با فاصله شبکه ای 1000 متر در دوره آماری 12 ماهه و برای دوره آماری 1، 3، 8 و 24 ساعته، یک ماهه و یک ساله در ارتفاع 5/1 متر از سطح زمین تعیین و نحوه پراکنش آنها در منطقه شبیه سازی و بوسیله نرم افزار GIS نمایش داده شد. یافته ها: نتایج نرم افزار TANKS نشان داد که مخازن ذخیره ای مورد مطالعه سالانه 26/1485801 تن VOC منتشر می کنند که سهم مخازن با سقف شناور خارجی 98/99 درصد و سهم مخازن با سقف ثابت عمودی 017/0 درصد می باشد. نتایج نرم افزار AERMOD نیز نشان داد که غلظت های بیشینه VOCs در محدوده 10×10 کیلومتر مربع در فصول سرد سال رخ می دهد. این پدیده به علت کاهش عمق اختلاط و در نتیجه تشکیل پدیده وارونگی دما می باشد. نتیجه گیری: بکارگیری مخازن با سقف ثابت عمودی و اصلاح الگوی بهره برداری می تواند منجر به کاهش انتشار VOCs و درنتیجه صرفه اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی فراوان گردد. این مطالعه به مهندسین طراح مخازن دخیره نفت کمک می نماید تا استراتژی مناسبی برای ذخیره سازی نفت در پیش بگیرند.
