هنر و تمدن شرق (Mar 2017)
خوانشی تطبیقی ریشه‌های برخی الگوهای تزئیناتی در معماری سنتی مراکش
Abstract
تزئینات یکی از شاخص‌ترین مؤلفه‌هایی است که معماری سنتی مراکش با آن شناخته می‌شود و با توجه به اینکه نشانه‌شناسی جریانات تأثیرگذار در حوزه تزئینات با روایی بیشتری نیز انجام می‌پذیرد، پرداختن به ریشه‌شناسی الگوهای تزئیناتی می‌تواند بازنمایی صحیح‌تری از ریشه‌های کلیت معماری مراکش را رقم بزند. مبتنی بر بررسی‌های میدانی صورت گرفته، سه حوزه تأثیرگذاری زیبایی‌شناسی رومی، بربر و اسلامی به الگوهایی تزیینی دیواری در معماری مراکش شکل داده‌است. برهم‌نهی الگوهای رنگین بربری و هندسه نقوش اسلامی و نشانه ریسمانی بربری که بعدتر جایگزین نقش کلید قوس رومی در این گونه تزیینات می‌شود، بهره‌گیری از طرحواره‌های صدفی در مقیاس‌های مختلف و افزونه‌های رنگین نقوش هندسه اسلامی از این جمله‌اند. در این مقاله با معرفی ریشه‌های خالص این نقوش در نمونه‌های خالص‌تر مراکشی و سپس توضیح و تحلیل موارد اولیه تلفیقی و پس از آن نمونه‌های مرکب پیش رفته، سیر تحول این نقوش تبیین می‌شود. یافته‌ها دلالت بر ترکیب‌های دوتایی و سه‌تایی از این ریشه‌ها دارد.
