تحلیل فضایی تفاوت‌های تاب‌آوری در نواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (موردمطالعه: شهرستان پل‌دختر)

Abstract

دولت‌ها برای کاهش اثر مخاطرات راهبرهای متنوعی را در پیش می‌گیرند. از مهم‌ترین این راهکارها که تاکنون کمتر به آن توجه شده است، شناسایی تفاوت جوامع مختلف از نظر شاخص‌های تاب‌آوری در برابر مخاطرات، و اتخاذ استراتژی متناسب برای هرکدام از آن‌ها است. لذا هدف این مطالعه بررسی تفاوت جوامع شهری و روستایی از نظر تاب‌آوری در برابر مخاطرات طبیعی بوده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی (کیفی و کمی) است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه، مصاحبه و سالنامه آماری استان لرستان است. جامعه آماری خانوارهای شهری و روستایی شهرستان پل‌دختر است (30012=N). با استفاده از فرمول کوکران، 379 خانوار (244 خانوار شهری و 135 خانوار روستایی) انتخاب گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از آزمون‌های تحلیل واریانس، مدل رگرسیون لجستیک و برای تحلیل فضایی شاخص‌ها، از سیستم اطلاعات جغرافیا (GIS) استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت قابل‌توجهی بین عوامل تاب‌آوری در مناطق شهری و روستایی وجود دارد. تاب‌آوری در مناطق شهری در درجه اول تحت تأثیر سرمایه اقتصادی می‌باشد. درحالی‌که سرمایه اجتماعی، مهم‌ترین عامل تاب‌آوری در مناطق روستایی است. همچنین در مناطق روستایی تغییرات مکانی قابل‌توجهی در زمینه شاخص‌های تاب‌آوری وجود دارد. لذا برای افزایش تاب‌آوری جوامع در برابر مخاطرات، باید برای هر یک از آن‌ها با توجه ظرفیت‌های محلی، استراتژی متناسب اتخاذ گردد.

Keywords

• تاب آوری
• مخاطرات محیطی
• جوامع شهری و روستایی
• مدل لجستیک
• شهرستان پل‌دختر