Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Dec 2016)
ÇAĞDAŞ UYGURCADA “FİİLLERİN HÂL-ZAMAN KATEGORİSİ” VE TÜRKİYE TÜRKÇESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI (I): ÖTKEN ZAMAN / GEÇMİŞ ZAMAN
Abstract
Çağdaş Uygurcada fiillerin cümledeki işlevi çoğu zaman yüklemdir; bu yüklem fiillerin şekilleri çeşitlidir: Bazen şahıs, bazen hâl-zaman, bazen de meyil (tarz) bakımından farklılaşır. Uygurcadaki yüklem fiiller önce meyil, yani cümledeki eylemin söyleniş tarzına göre farklılaşarak Meyil kategorisi’ni şekillendirir; bunlardan bazıları yine hâl (kip) ve zaman yönünden farklılaşarak Hâl-zaman kategorisi’ni ortaya çıkarır; bütün bunlar yine şahıslara göre ayrılarak Şahıs kategorisi’ni oluşturur. Uygurcada fiillerin toplam 13 çeşit meyil kategorisi mevcuttur. Bunlardan sadece beşi zaman kategorisi ile birleşerek Hâl-zaman kategorisi’ni oluşturur. Çağdaş Uygurcada geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman kavramı vardır. Bu yazıda geçmiş zamanın kipleri birer birer ele alınır ve Türkçedeki geçmiş zaman ekleri ile karıştırarak hangi biçiminin Türkçede olduğu, hangisinin de olmadığı ortaya çıkarılır.
