Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi (Dec 2022)
Münâsebâtü'l-Kur’ân İlmi Çerçevesinde Mâide Suresinin Değerlendirilmesi
Abstract
Tefsir tarihinde ilk olarak Ebubekir İbn Ziyâd en-Nîsâbûrî (ö.324/936) tarafından sözlü olarak ifade edilmeye başlayan, Mâtürîdî (ö.333/944), Zemahşerî (ö.538/1143) ve Râzî (ö.606/1209) ile birlikte eserlerde yerini alan, Burhanüddin el-Bikâ’î (ö.885/1480) ile birlikte ise ilmî bir hüviyet kazanan münâsebâtü’l-Kur’an ilmi, ayetler ve sureler arasındaki mana ilişkisini ortaya koymayı hedef edinmiştir. Bu makalede, son nazil olan surelerden biri olan Mâide suresi münâsebâtü’l-Kur’an ilmi çerçevesinde incelenmektedir. Böylece 120 ayetten müteşekkil surenin, ilk bakışta birbirinden bağımsız gibi görünen pasajları arasında ne gibi anlam ilişkilerinin bulunduğu ortaya konulmakta, ayetlerin dizilimi noktasında da Kur’an’ın mu’ciz bir kitap olduğu gözler önüne serilmektedir. Sadece Kur’an pasajları değil, ayet içindeki, ayetler arasındaki, surenin başı ile sonu arasındaki, bir önceki ve bir sonraki sure ile arasındaki irtibat ile ilgili tespitlere de yer verilmektedir. Münâsebâtü’l-Kur’an ilminin belki de en büyük katkısı, Kur’an pasajları arasındaki anlam ilişkisini ortaya koymasıdır. Ancak kimi zaman bu noktada, özellikle de sureler arası irtibatı ortaya koyarken birtakım zorlama yorumlara gidildiği de yadsınamaz bir gerçektir.
