گزینش صفات اگرومورفولوژیک مرتبط با عملکرد گندم بهاره در شرایط دیم به عنوان شاخص‌های انتخاب

Abstract

این تحقیق به منظور بررسی ارتباط بین صفات زراعی و عملکرد دانه در شرایط دیم با استفاده از 132 ژنوتیپ گندم بهاره انجام شد. ژنوتیپ‌ها در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس کشت شدند. عملکرد بیشترین همبستگی را به ترتیب با سرعت پرشدن دانه (0.84)، شاخص برداشت (0.84)، بیوماس (0.59)، وزن هزار دانه (0.58)، وزن دانه در سنبله (0.44) و وزن سنبله (0.41) داشت. عملکرد در شرایط دیم با صفات روز تا رسیدگی (0.57-) و روز تا سنبله‌دهی (0.46-) همبستگی منفی و معنی داری داشت. صفات سرعت پر شدن دانه و روز تا سنبله‌دهی وارد مدل رگرسیون گام به گام شدند و در مجموع 78.1 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. صفات سرعت پر شدن دانه و روز تا سنبله‌دهی به ترتیب اثرات مستقیمی برابر با 0.773 و 0.285- بر عملکرد دانه داشتند. از صفات سرعت پرشدن دانه و روز تا سنبله‌دهی می‌توان به عنوان شاخص‌های انتخاب در شرایط دیم استفاده کرد. نتایج تجزیه کلاستر به روش حداقل واریانس وارد نشان داد که ژنوتیپ‌های 38(آفتاب)، 39 و 52(شوش) در گروه 7 قرار گرفتند. این گروه از نظر میانگین همه صفات مورد مطالعه از سایر گروه‌ها برتر بود. از ژنوتیپ‌های واقع در گروه 5 و 7 می‌توان برای تجمیع صفات مرتبط با عملکرد استفاده کرد.

Keywords

• اجزا عملکرد
• تجزیه علیت
• تنش خشکی
• رگرسیون
• گروه‌بندی