مولفه های علوی در اندیشه های سیاسی سید قطب الدین نیریزی در تطبیق با مضامین مذهبی کتیبه های مقبره سید احمد نیریزی در نیریز

Abstract

تاکنون اندیشه­های حضرت علی (ع) از زوایای گوناگون بررسی شده است؛ اما کمتر به صورت مستقل به بازتاب آن در اندیشۀ علمای شیعی توجه شده است. یکی از علمای شیعه سید قطب­الدین نیریزی (متوفی1173ه.ق) است. سید قطب­الدین نیریزی از حکمای شیعۀ عصر صفوی است که نقش مهمی در تحول گفتمان سیاسی- شیعی زمانۀ خویش داشته است. گرچه معرفت­شناسی دینی وی از سوی محققان مطالعه شده‌؛ اما تاکنون اندیشۀ سیاسی ایشان مغفول مانده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه­ای و مشاهدات میدانی انجام شده است. در این پژوهش بر‌اساس روش جستاری توماس آرتور اسپریگنز، مهم‌ترین مؤلفه­های علوی تأثیرگذار در اندیشۀ سیاسی سید قطب‌الدین نیریزی واکاوی شده و با مضامین مذهبی کتیبه­های مقبره سید احمد نیریزی مقایسه شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که سید قطب­الدین نیریزی به پیروی از حضرت علی (ع) و به تبع آن مؤلفه­های اصیل علوی از‌جمله نهج­البلاغه و زیر‌مجموعه­های آن همچون تعقل‌گرایی و اختیار باوری سعی در بنای اندیشه سیاسی خویش داشته است؛ از‌این‌رو نقد علمای قشری، نقد حاکمیت صفوی، توجه به اهمیت و جایگاه مردم در ادارۀ جامعه و انتخاب سلطان، مهم­ترین دلالت­های تبیینی (‌وضعیتی) و تأکید بر عمل مسئولانه در برابر انزوای عافیت­طلبانه و اجرای تعهدنامۀ سیاسی، مهم­ترین دلالت­ها و مقومات هنجاری و تضمنات سیاسی اندیشۀ سید قطب­الدین نیریزی بوده که این نکات با مضامین کتیبه­های مقبره سید احمد نیریزی برابری می­کند.اهداف پژوهشبازشناسی مؤلفه­های علوی در اندیشۀ سیاسی سید قطب­الدین نیریزی؛تطبیق اندیشه­های سیاسی سید قطب­الدین نیریزی با کتیبه­های مقبرۀ سید احمد نیریزی.سؤالات پژوهشمؤلفه­های علوی چه تأثیری بر اندیشه سیاسی سید قطب­الدین نیریزی داشته است؟مضامین کتیبه­های مقبرۀ سید احمد نیریزی چه شباهتی با اندیشه­های علوی سید قطب‌الدین نیریزی دارد؟

Keywords

• مؤلفه‌های علوی
• سید قطب‌الدین نیریزی
• اندیشه سیاسی
• کتیبه
• سید احمد نیریزی