علوم و تحقیقات بذر ایران (Mar 2015)
تعیین دمای کاردینال جوانهزنی بذر ماشک سردسیری و گرمسیری
Abstract
ماشک سردسیری (Vicia villosa L.) و گرمسیری (Vicia monantha L.) از گیاهان مهمی هستند که تاکنون مطالعهای در خصوص کمی کردن واکنش سرعت جوانهزنی آنها به سطوح مختلف دمائی صورت نگرفته است. به این منظور آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 10 سطح دمائی (1، 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتیگراد) روی بذرهای ماشک سردسیری و گرمسیری در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه ارومیه اجرا شد. نتایج نشان داد که دما تأثیر معنیداری بر سرعت و درصد جوانهزنی بذر داشت و مدل دو تکهای بهخوبی قادر به درونیابی و تخمین دماهای کاردینال (دماهای پایه، مطلوب و دمای سقف) بود. سرعت جوانهزنی ماشک سردسیری در دمای مساوی و کمتر از 6/7- و مساوی و بالاتر از 76/40 درجه سانتیگراد متوقف شد در حالیکه این محدوده دمائی برای ماشک گرمسیری دماهای مساوی و کمتر از 8/3- و مساوی و بالاتر از 2/41 درجه سانتیگراد بود. سرعت جوانهزنی در حداکثر مقدار خود نیز برای ماشک سردسیری 027/0 بر ساعت و برای ماشک گرمسیری 033/0 بر ساعت بود. نتایج آزمایش نشان داد که هر دو گیاه ماشک سردسیری و گرمسیری در دماهای پائینتر از صفر قادر به جوانهزنی هستند و دمای پایه جوانهزنی در ماشک سردسیری به مراتب کمتر از دمای متناظر آن در ماشک گرمسیری بود و با افزایش دما بر سرعت و درصد جوانهزنی در هر دو گیاه افزوده شد. بدین ترتیب هر دوی این گیاه قادر به جوانهزنی در محدوده وسیعی از درجه حرارت محیطی از 6/7- تا 76/40 درجه سانتیگراد (در ماشک سردسیری) و 8/3- تا 2/41 درجه سانتیگراد (در ماشک گرمسیری) هستند. بنابراین با فرض فراهمی سایر منابع مورد نیاز رشد، میتوانند در فصول مختلف و شرایط آب و هوائی متنوع بهعنوان یک گیاه علوفهای، تولید مؤفقی داشته باشند.