Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi (Oct 2017)
Toksoplazma gondii’nin insan ve hayvan sağlığı açısından önemi
Abstract
Özet Bu derlemede insan ve hayvan sağlığı açısından önemli olan T.gondii’nin nasıl bulaştığı ve ne gibi zararlara neden olduğu hakkında bilgiler toplanmıştır. T.gondii, Apicompleksa grubuna ait tek hücreli, intrasellüler, fakültatif protozoondur. İnsan, kanatlı ve diğer memelilerde beyin, karaciğer ve kaslara yerleşerek toksoplazmosise neden olmaktadır. Bir çok insanda parazit semptomsuz seyrederken, immun isistemi baskılanmış hastalarda fırsatçı özelliği ile enfeksiyonlara neden olmaktadır. Tanıda, parazitin izolasyonu güçtür. Dolaylı tanı yöntemleri büyük bir kıymet taşır. Bu bulguların klinik bulgularla birleştirilmesi tanıyı güçlendirir. Günümüzde en güvenilir serolojik yöntemler; Sabin-Feldman test (SFT), İ.F.A.T. (İndirek Flouresan Antikor Testi), P.H.A. (Pasif Hemaglutinasyon), E.L.İ.S.A. (Enzyme Linked İmmunosorbent Assay), ve immünelektroforez gibi yöntemlerdir. Bunun yanında, Polimeraz Zincirleme Reaksiyonu (P.Z.R.)[P1] , hibridizasyonu, izolasyon (in vivo/in vitro) ve histolojik inceleme gibi direk tanı teknikleriyle parazitin kendisi ve/veya DNA’sının gösterilmesini amaçlayan yöntemler de vardır. Toksoplazmosis’de ara konak, kedi, herbivor, omnivor ve insanlardır. Son konak olan kediler, aynı zamanda ara konakçılıkda yapmaktadır. Toksoplazmanın bulaşmasında sorumlu gıdalar olarak pastörize edilmemiş süt ve az pişmiş etler akla gelmektedir. Toksoplazmosis koyun ve keçilerde yaygın olan bir enfeksiyondur. Bununda nedeni T.gondii ookistlerinin meralardaki yaygın kontaminasyonundan dolayı olmaktadır. Toksoplazmoz seropozitifliği, dünyada ve ülkemizde bölgelere göre değişiklik göstermektedir. Seropozitivitenin dünya üzerindeki yaygınlığı, yöresel beslenme alışkınlıklarına, sosyoekonomik düzeye, iklim ve çevre koşullarına, kedilerle temasın yaygınlığına ve ilgili meslek gruplarına göre değişmektedir. Toksoplazmoz genellikle sessiz seyretmekte; gebelik döneminde geçirildiğinde ise düşük, ölü doğum, erken doğum ve konjenital anomalili doğumlara neden olmaktadır.
