اثرات مصرف سطوح مختلف ضایعات‌ پنبه بر عملکرد رشد، قابلیت هضم مواد مغذی، صفات کمی و کیفی لاشه، فرا سنجه‌های خونی و آنزیم‌های کبدی در بره‌های پرواری نر نژاد افشاری

Abstract

سابقه و هدف: با توجه به هزینه‌های تأمین خوراک برای تغذیه نشخوارکنندگان، محصولات جانبی کشاورزی که به‌طور کلی ارزان‌تر از خوراک‌های متداول هستند، می‌توانند در جیره دام‌های پرواری گنجانده شوند که سبب کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد. یکی از این محصولات فرعی کشاورزی ضایعات پنبه حاصل از کارخانجات پنبه پاک‌کنی می‌باشد که به‌دلیل منشأ گیاهی آن و نیز به‌عنوان منبع پروتئین، چربی و الیاف خام، این محصول این توانایی را دارد که به عنوان یک خوراک جایگزین در جیره دام‌های پرواری قرار گیرد. این ماده خوراکی مخلوطی از قطعات چوبی غوزه‌های پنبه، ساقه‌ها، بقایای الیاف پنبه و برگ‌ها هستند. پژوهش به‌منظور بررسی اثرات مصرف جایگزینی سطوح مختلف ضایعات پنبه به‌جای یونجه خشک بر عملکرد، صفات کمی و کیفی لاشه، قابلیت هضم ظاهری، فرا سنجه‌های خونی و آنزیم‌های کبدی بره‌های پرواری نژاد افشاری انجام شد.مواد و روش‌ها: در این پژوهش از تعداد 24 رأس بره نر نژاد افشاری با میانگین وزن 9/1±30 کیلوگرم و میانگین سن 4 ماه در 4 تیمار و 6 تکرار به مدت 90 روز استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) گروه شاهد 2) جیره‌ حاوی 33/33 درصد ضایعات پنبه 3) جیره‌ حاوی 66/66 درصد ضایعات پنبه 4) جیره‌ حاوی100 درصد ضایعات پنبه جایگزین یونجه خشک بودند. صفات عملکرد رشد شامل خوراک مصرفی روزانه، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک در طول دوره آزمایش اندازه گیری شد. همچنین در پایان آزمایش سه بره از هر تیمار برای اندازه‌گیری صفات کمی و کیفی لاشه کشتار شدند. در روز 90 آزمایش برای اندازه‌گیری فراسنجه‌های خونی و آنزیم‌های کبدی به تعداد پنج بره از هر تیمار نمونه خون اخذ شد.یافته‌ها: نتایج عملکرد رشد نشان داد که جایگزین کردن 100 درصدی ضایعات پنبه به‌جای یونجه (1890 گرم) در جیره بره‌های پرواری، به‌طور معنی‌داری سبب افزایش مصرف خوراک روزانه نسبت به گروه شاهد شد (05/0>P). ضریب تبدیل خوراک در تیمار حاوی جایگزینی 100 درصدی ضایعات پنبه به‌جای یونجه (70/6) نسبت به گروه شاهد به‌طور معنی‌داری کاهش داشت (05/0>P). وزن نهایی در تیمارهایی که ضایعات پنبه جایگزین یونجه بود نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (05/0>P). همچنین تیمار حاوی جایگزینی 100 درصدی ضایعات پنبه به‌جای یونجه نسبت به گروه شاهد و سایر گروه‌ها، وزن نهایی بیشتری داشت (22/56 کیلوگرم). قابلیت هضم ظاهری چربی خام (11/75 درصد)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (31/69 درصد) و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (32/30 درصد) در تیمار حاوی جایگزینی 100 درصدی ضایعات پنبه به‌جای یونجه نسبت به گروه شاهد به‌طور معنی‌داری افزایش داشت (05/0>P). غلظت نیتروژن اوره‌ای خون، کلسترول، تری‌گلیسیرید، لیپوپروتئین با دانسیته پایین و لیپوپروتئین با دانسیته خیلی پایین سرم خون با مصرف ضایعات پنبه افزایش یافت (05/0>P)؛ اما غلظت لیپوپروتئین با دانسیته بالا سرم خون کاهش یافت (05/0PP). وزن زنده قبل از کشتار، وزن لاشه گرم، درصد لاشه گرم، وزن لاشه سرد، درصد لاشه سرد، وزن نیم لاشه سرد، درصد ران و درصد سردست در تیمار حاوی جایگزینی 100 درصدی ضایعات پنبه به‌جای یونجه نسبت به گروه شاهد به‌طور معنی‌داری افزایش داشت (05/0>P).نتیجه‌گیری: نتیجه کلی تحقیق حاضر نشان داد که جایگزین کردن 100 درصد ضایعات پنبه به‌جای یونجه سبب بهبود عملکرد رشد، صفات کمی لاشه و قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی شد.

Keywords

• بره افشاری
• بازده لاشه
• ضایعات پنبه
• فراسنجه‌های خونی
• یونجه خشک