مسئولیت‌های فرادانشگاهی اعضای هیئت علمی در بستر دانشگاه کلاس جهانی: معرفی مفهوم برون‌گرایی علمی

Abstract

هدف: ‌دنیای معاصر در حال تغییرات روزافزون است و آموزش عالی و دانشگاه ها نیز بی تأثیر از این تحولات نیستند؛ نقش دانشگاه‌ها و به تبع آن نقش اعضای هیئت علمی متناسب با تحولات دنیای معاصر در حال تغییر است. یکی از رویکردهای نوظهور در آموزش عالی، دانشگاه کلاس جهانی است. در این عرصه، اعضای هیئت علمی با کیفیت عاملی کلیدی و مهم جهت دستیابی به دانشگاه کلاس جهانی محسوب می‌شوند. لذا شناسایی نقش‌های جدید اعضای هیئت علمی در بسترهای نوظهور دانشگاهی اهمیت می‌یابد. پژوهش حاضر به منظور پوشش دادن این خلاء علمی انجام شده است. مواد و روش‌ها: این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از ماهیت داده‌ها، پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون است. جامعه پژوهش، منابع مرتبط با دانشگاه کلاس جهانی و به ویژه شایستگی‌های اعضای هیئت علمی در دانشگاه کلاس جهانی بود. پس از بررسی منابع استخراج شده از پایگاه‌های داده، 57 منبع به‌عنوان نمونه هدفمند انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری و تحلیل مضمون استفاده شد و به منظور اعتباربخشی داده‌ها، از روش کینگ و هاروکس استفاده شد. بحث و نتیجه‌گیری: پس از تحلیل داده‌ها، در مجموع 32 مضمون پایه و 5 مضمون سازمان‌دهنده شناسایی شدند و از این رهگذر مضمون فراگیر «برون‌گرایی علمی» شکل گرفت. نتایج نشان داد که‌ می‌توان مبتنی بر نقش و مسئولیت‌های فرادانشگاهی اعضای هیئت علمی در بستر دانشگاه کلاس جهانی، شایستگی‌های اعضای هیئت علمی در این عرصه را در غالب پنج مضمون سازمان‌دهنده «اثرگذاری علمی»، «تعاملات فرادانشگاهی» و «مسئولیت‌های اجتماعی»، «شهروندی جهانی» و «هوش فرهنگی» خلاصه نمود. بر این اساس مضمون فراگیر «برون‌گرایی علمی» شناسایی شد که پیشنهاد می‌شود مورد توجه اعضای هیئت علمی و سیاست‌گذاران آموزش عالی قرار گیرد.

Keywords

• آموزش عالی
• دانشگاه کلاس جهانی
• برون‌گرایی علمی
• اعضای هیئت علمی