Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Mar 1990)
DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU NEOJEN-KUVATERNER VOLKANİTLERİNE İLİŞKİN YENİ JEOKİMYASAL, RADYOMETRİK VE İZOTOPİK VERİLERİN YORUMU
Abstract
Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Orta Miyosenden itibaren etkin olmaya başlayan çarpışma zonu volkanizması incelenmiş ve çeşitli yörelerdeki değişik yüzleklerinden örnekler alınarak majör, iz ve nadir toprak element (REE) kimyasal analizleri, stronsiyum izotop (87 Sr/86 Sr) ölçümleri ve K/Ar yöntemi ile radyometrik yaş belirlemeleri yapılmıştır. Volkanik kayaçların, majör element kapsamlarına, göre yapılan diyagramlarda genellikle kalkalkalin ve alkalin, kısmen de toleyitik nitelikler taşıdıkları gözlenmiş, petrografik adlamaların yanı sıra, kimyasal bileşimlerine göre de adlandırmaları yapılmıştır. Volkanitlerin iz element kapsamları genellikle üst kıtasal kabuk, kısmen alt kabuk ve ender olarak da manto ortalama değerlerine uymaktadır. Örneklerde ölçülen stronsiyum izotop oranları 0.70350—0.70640 arasında geniş bir aralıkta olup, bölgede Anadolu ve Arap plakalarının birbirleriyle çarpışmalarından önce alta dalan Arap plakasına ilişkin kabuk parçasının volkanitleri oluşturan magmaya bulaştığının işareti olarak yorumlanmıştır. K/Ar yöntemine göre yapılan radyometrik yaş belirlemelerinde, ölçülen en eski yaş, Eleşkirt Kösedağ'a ait olup, 11.4 ± 0.9 my, en genç yaşlar ise 30 000 yıl ile Nemrut dağı kalderası içindeki obsidiyenlere ve Tendürek dağının trakiandezitik lavlarına aittir. Makalede ayrıca tüm Doğu ve Güneydoğu Anadolu volkanitlerinin dağılımları ile volkanolojik, jeokimyasal, petrografik, radyometrik ve izotopik özellikleri irdelenmiştir.
