پتانسیل‌سنجی مناطق آسیب‌پذیر در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهر رودهن)

Abstract

مخاطرات محیطی همواره با خسارات جانی و مالی زیادی همراه هستند و همین مسئله سبب شده است تا بررسی مخاطرات و شناسایی مناطق مخاطره­آفرین دارای اهمیت زیادی باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به شناسایی مناطق مستعد وقوع مخاطرات طبیعی در محدوده شهری رودهن پرداخته شده است. در این پژوهش به‌منظور دستیابی به اهداف مورد نظر از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر، نقشه زمین­شناسی 1:100000 و نقشه توپوگرافی 1:50000 منطقه و همچنین لایه­های اطلاعاتی مختلف (لایه کانون­های زمین­­لرزه، کاربری اراضی، خطوط ارتباط و خطوط گسلی) به‌عنوان اطلاعات تحقیق استفاده شده است. ابزار اصلی تحقیق شامل نرم­افزار ArcGIS 10.2 و مدل­های مورداستفاده در تحقیق نیز شامل مدل منطق فازی و مدل ANP بوده است. روش کار به این صورت بوده است که ابتدا بر اساس پارامترهای مختلف و مدل تلفیقی منطق فازی و ANP، مناطق مستعد وقوع مخاطره سیلاب و حرکات دامنه­ای و همچنین مناطق آسیب­پذیر در برابر زمین­لرزه شناسایی شده است و در ادامه بر مبنای نتایج حاصله، نقشه مخاطرات محدوده شهری رودهن تهیه شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که شهر رودهن پتانسیل بالایی جهت وقوع مخاطرات طبیعی دارد و به‌صورت کلی بخش­های غربی و شمالی شهر رودهن به دلیل نزدیکی به خطوط گسلی، کانون­های زلزله و شیب زیاد، مستعد وقوع حرکات دامنه­ای و همچنین دارای پتانسیل آسیب­پذیری بالا در برابر زمین­لرزه هستند. بخش­های میانی منطقه به دلیل نزدیکی به رودخانه، ارتفاع و شیب کم مستعد وقوع سیلاب هستند، همچنین این مناطق نیز پتانسیل آسیب­پذیری بالایی در برابر زمین­لرزه دارند.

Keywords

• مخاطرات طبیعی
• سیلاب
• حرکات دامنه‌ای
• زمین‌لرزه
• رودهن