PRAWO RZYMSKIE I STORYTELLING, CZYLI O TOPOSIE GRECKIEJ GENEZY USTAWY XII TABLIC

Abstract

W artykule badam źródła antyczne przekazujące opowieści o tym, że Ustawa XII Tablic została opracowana na podstawie praw greckich poleis, w tym głównie praw Solona. Miały one zostać zdobyte dla decemwirów (łac. decemviri legibus scribundis) w czasie rzymskiego poselstwa do poleis w Grecji bądź w Italii. Uchwytna jest również tradycja, zgodnie z którą niejaki Hermodoros, wygnaniec z Efezu, miał pomóc decemwirom w spisaniu Ustawy. Nie zajmuję się, jak do tej pory czynili to badacze, udowodnieniem historyczności bądź uprawdopodobnieniem takiego poselstwa czy wpływu konkretnych praw Solona na instytucje z Ustawy XII Tablic. Interesuje mnie prawo rozumiane jako wytwór kultury, która w sferze wyobrażeniowej wytworzyła pewien topos stanowienia prawa. Schematy narracyjne o archaicznych prawodawcach (gr. „nomothetai”), przedstawione przez Andrew Szegedy-Maszaka, adaptuje do historii o genezie spisania Ustawy XII Tablic i walkach patrycjuszy z plebejuszami. Korzystając z narzędzi intelektualnych storytellingu, staram się odpowiedzieć na pytanie, co te historie mogą nam powiedzieć o świadomości Rzymian o swoim prawie oraz ich obrazie greckich prawodawców i „prawa greckiego”.

Keywords

• Ustawa XII Tablic;
• prawo rzymskie;
• decemwirat;
• Solon;
• Hermodoros z Efezu;
• archaiczni prawodawcy;