مدلسازی دوبعدی تاثیر رودخانه‌ها بر میزان شوری خلیج گرگان

Abstract

خلیج گرگان بزرگترین خلیج ایران در آبهای سواحل جنوبِ شرقی دریای کاسپی میباشد. در این پژوهش چگونگی میزان تأثیرگذاری رودخانه‌ها بر میزان شوری خلیج گرگان در بازه زمانی یک ساله با استفاده از مدل مایک21 بر روی مش‌های بی-ساختار و تحت دو سناریویِ وجود و عدمِ وجود رودخانه‌ها بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میزان شوری خلیج گرگان در بیشتر فصول سال دارای روند افزایشی از سمت شرق به غرب و میانگین شوری برابر psu 4/16 در سال 1391 بوده است. مقادیر شوری در خلیج گرگان ارتباط نزدیکی با نوسانات درون سالیانه سطح آب در دریای کاسپی دارد. میزان شوری در منتهی‌الیه بخش غربی خلیج با بیشینه شوری psu 6/25 بهدلیل افزایش زمان ماندگاری، بیشتر از نواحی دیگر مدل‌سازی شد. از آغاز پاییز تا پایان زمستان به‌دلیل کاهش سطح آب و حرکت توده‌های آب خلیج از سمت غرب به شرق، مقادیر شوری در نواحی عمیق خلیج در خلال این دوران در مقایسه با فصول دیگر با بیشینه psu 5/16 افزایش می‌یابد. ورود آب از دریا به خلیج و فرآیند تبخیر بیشترین تأثیر را در تغییرات شوری خلیج دارند. تأثیر رودخانه‌ها در تغییرات شوری سواحل جنوبی خلیج کم بوده است. از میان 13 رودخانه ورودی به خلیج، تنها رودخانه قره‌سو به دلیل دبی آب بیشتر دارای حوزه تأثیر بیشتر (حداکثر تا فاصله 500 متری از مصب) در مقایسه با دیگر رودخانهها بود. به‌طورکلی ورودی رودخانه‌ها کمترین تأثیر را در تغییرات شوری خلیج گرگان داشته و سهم رودخانه‌ها در تغییرات شوری خلیج گرگان کمتر از دو درصد در سال 1391 بود.

Keywords

• خلیج گرگان
• رودخانه
• مدلسازی
• دما
• شوری