Jilvah-i hunar (Jan 2023)
تطبیق نگاره‌های سرگذشت پیامبران در دو نسخه جامع‌التواریخ ایلخانی با متن کتاب‌های مقدس قرآن و تورات
Abstract
نسخه جامع‌التواریخ رشیدی، تالیف خواجه رشیدالدین فضل‌الله، متعلق به دوره ایلخانی است. نگاره‌هایی با مضامین سرگذشت انبیای الهی در بین تصاویر آن وجود دارد و نگاره‌های موجود در کتابخانه دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند و مجموعه ناصر خلیلی، نمونه‌های مهمی از این نسخه هستند. پژوهش‌های متعددی در مورد نگاره‌های این مجموعه‌ها انجام شده، اما یافته‌های پژوهش‌ها از جامعیت لازم برخوردار نبوده است. زیرا در برخی از منابع معرفی و شناسنامه آثار اطلاعات اشتباهی را ارایه کرده‌اند که سبب حصول نتایج فاقد اعتبار شده است. هم‌چنین، تعداد جامعه آماری محدود بوده و درنتیجه، نتایج پژوهش‌ها قابل اطمینان نیستند و از این‌رو، ضرورت انجام پژوهش حاضر ایجاب شده است. اهداف شامل شناخت میزان پای‌بندی نگاره‌های سرگذشت پیامبران در کتاب جامع‌التواریخ به متن قرآن کریم و کتاب‌های مقدس تورات و انجیل و شناسایی عوامل تاثیرپذیری نگاره‌های آن از متن تورات است. پرسش این است که، نگاره‌های سرگذشت پیامبران در کتاب جامع‌التواریخ تا چه اندازه‌ای به متن قرآن و کتاب مقدس تورات پای‌بند هستند؟ پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی و با تحلیل اطلاعات کتابخانه‌ای، اسنادی و تصویری انجام شده و نمونه‌ها شامل 18 نگاره با موضوع سرگذشت پیامبران از کتابخانه دانشگاه ادینبورگ و مجموعه ناصر خلیلی است. نتایج نشان می‌دهد، در نگاره‌ها، پای‌بندی کامل به یک متن خاص دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد آثار با دخل و تصرف‌هایی از سوی نگارگر خلق شده‌اند.
Keywords
