سیاست علم و فناوری (Dec 2022)
بررسی چالشهای تأمین مالی مؤسسات پژوهشی دولتی در ایران
Abstract
فعالیتهای پژوهشی لازمه توسعه کشورهاست و این امر تقاضا برای منابع مالی پژوهش را افزایش داده است. هدف از این مطالعه، شناسایی چالشهای تأمین مالی مؤسسات پژوهشی دولتی در ایران (با تمرکز بر موسسات پژوهشی ستادی وزارت عتف) و پیشنهاد راهکارهای قانونی برای رفع آنهاست. بدین منظور مصاحبههای نیمهساختیافته با خبرگان انجام و پس از پیادهسازی، کدگذاری و تحلیل نتایج با استفاده از نرمافزار مکسکیودا 2020 چالشهای مزبور ذیل پنج گروه طبقهبندی شده که به ترتیب از حیث تعداد چالشها عبارتند از: پایین بودن اثربخشی هزینهکرد و کارایی فرآیند مصرف منابع، ضعف نظام ارزیابی برای تأمین مالی عملکردمحور مؤسسات، ضعف عملکرد هیأت امنا، هیأت رئیسه در ارتباط با تأمین مالی و عدم استقلال مؤسسات در هزینهکرد منابع، تنوع سازوکارهای تأمین مالی و افزایش فشار بر مؤسسات برای افزایش درآمد اختصاصی. بخشی از این چالشها با اصلاح و تقویت قوانین مرتبط قابل رفع است، برای مثال میتوان به اصلاح ساختار بودجه و بودجهریزی مبتنی بر عملکرد با توجه به تفاوت ماهیت پژوهش و فعالیت های اجرایی و تمایز موسسات از منظر مأموریتگرایی، ایجاد سازوکارهای انعطاف پذیرتر و رقابتی تر ضمن توجه به هدایت فعالیت ها، تعیین اولویت ها، استقلال مؤسسات و تعیین اولویت سازوکارها و نظارت بر منابع مالی دولتی توسط یک نهاد ملی اشاره کرد.
Keywords
