Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2022)
Fransa Katolik Kilisesi’nde Gallikanizm
Abstract
Fransa Katolik Kilisesi, Roma Katolikliği içerisinde müstesna bir yere sahiptir. Fransa, Reform hareketine direnmiş, 1789 Devrimi’nden sonra dahi halkın çoğunluğunun Katolik olarak tanımlandığı bir ülke olmuştur. Ancak bu, Fransa Katolik Kilisesi’nin Roma’ya mutlak itaati şeklinde anlaşılmamalıdır. Aksine, Fransa’ya özgü bir akım olan “Gallikanizm”, Fransa ile Roma arasında birçok kez çatışmalara yol açmıştır. Gallikanizm, Fransa Katolik Kilisesi üzerinde Papalığın yetkilerini kısıtlamayı hedefleyen birtakım karar, uygulama ve doktrinleri ifade etmektedir. Genel konsilleri Papaların üzerinde bir otorite olarak gören konsilyarizm gibi birtakım teolojik argümanlar ile desteklense de, Gallikanizm çoğunlukla idari ve maddi meseleler ile ilgili olmuştur. Gallikanizm, krallar, papalar, piskoposlar ve daha sonra parlamenterlerin dâhil olduğu bir güç mücadelesini tanımlamaktadır. Bu mücadelede taraflar ve ittifaklar her zaman aynı kalmamıştır. Hatta bazı dönemlerde kral veya piskoposlar, Papalık ile ittifak halinde olmuştur. Papalıktan devşirilen yetki ve haklar için kral, parlamento ve piskoposlar karşı karşıya kalmıştır. Bu sebeple Royal, Parlamenter ve Episkopal Gallikanizm’lerden bahsedilir. Bu çok başlılıktan dolayı Gallikanizm yekpare bir akım olamamış ve Fransa Katolik Kilisesi üzerinde kalıcı bir etki bırakamamıştır. Bu çalışma, Fransa Katolik Kilisesi tarihinde önemli birtakım olay ve olgular çerçevesinde Gallikanizm’i açıklamaya çalışmaktadır.
