مقایسه‌ی میزان چگالی ماده‌ی معدنی استخوان بیماران و جانبازان دچار آسیب نخاعی ورزشکار و غیر ورزشکار

Abstract

مقدمه: هدف از این پژوهش, اندازه‌گیری میزان چگالی ماده‌ی معدنی استخوان (Bone mineral density یا BMD) در جانبازان و معلولین ورزشکار بسکتبالیست، وزنه‌بردار و شناگر و مقایسه‌ی آن‌ها با یکدیگر و با گروه معلولین و جانبازان کم تحرک بود. روش‌ها: آزمودنی‌های این پژوهش، 35 نفر از جانبازان و معلولین آسیب نخاعی استان اصفهان بودند که شامل 10 نفر ورزشکار بسکتبالیست، 8 نفر ورزشکار وزنه‌بردار، 5 نفر ورزشکار شناگر و 11 نفر از معلولین آسیب نخاعی کم تحرک بودند. با استفاده از روش جذب اشعه‌ی ایکس با دو انرژی، تراکم استخوانی گردن استخوان ران و مهره‌های کمری 2 تا 4 اندازه‌گیری شد. همچنین سطوح کلسیم، فسفر، کراتینین، آلبومین، آنزیم آلکالین فسفاتاز و هورمون محرک تیرویید در سرم آن‌ها در حالت ناشتا اندازه‌گیری گردید. یافته‌ها: تعداد 10 بسکتبالیست با میانگین سنی 47/5 ± 3/46 سال، 8 وزنه‌بردار با میانگین سنی 13/2 ± 37/43 سال، 5 شناگر با میانگین سنی 54/5 ± 40/49 سال و 11 معلول آسیب نخاعی کم تحرک با میانیگن سنی 88/5 ± 27/53 سال بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که هیچ تفاوت معنی‌داری در تراکم استخوان نواحی اندازه‌گیری شده بین گروه‌های تحت بررسی وجود نداشت و بین عوامل خونی اندازه‌گیری شده به جز کراتینین با تراکم استخوانی نواحی اندازه‌گیری شده رابطه‌ای مشاهده نشد. نتایج آزمون همبستگی Pearson نشان داد که بین دوره‌ی آسیب با تراکم استخوانی گردن استخوان ران پای چپ (001/0 > Pو 53/0- = r) و مهره‌های کمری (02/0 > P و 35/0- = r) همبستگی منفی وجود داشت. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان داد که تراکم استخوانی ورزشکاران جانباز و معلول آسیب نخاعی تفاوت قابل توجهی از نظر آماری با افراد معلول کم تحرک نداشت. به نظر می‌رسد که طول دوره‌ی آسیب دیدگی تأثیر بیشتری بر میزان تراکم استخوانی دارد و در پژوهش‌های بعدی بهتر است که آزمودنی‌ها از نظر تاریخ آسیب دیدگی همتاسازی شوند. واژگان کلیدی: آسیب نخاعی، چگالی ماده‌ی معدنی استخوان، ورزشکاران معلول، کم تحرکی