Zegarmistrzowie, automata i kino

Abstract

Dzieje kina i zegarmistrzostwa są ze sobą silnie powiązane. Bez krzyża maltańskiego, mechanizmu stosowanego w zegarkach od XVIII w., nie byłoby projektora. Być może dlatego w kinie niemal od początku jego istnienia tak często pojawiały się różne automata (liczba mnoga od „automaton”), czyli automaty antropomorficzne, sztuczni ludzie. Szczyt popularności tych urządzeń przypadł na XVIII i XIX w., kiedy ich budowaniem zajmowali się przede wszystkim zegarmistrzowie. Giżycki omawia rolę, jaką pełnią XVIII- i XIX-wieczne automata w kilku wybranych filmach, takich jak: Hugo i jego wynalazek (Hugo, 2011) Martina Scorsese, Casanova (Il Casanova di Federico Fellini, 1976) Federico Felliniego i Koneser (La migliore offerta, 2013) Giuseppe Tornatore. Wspomniane są też opowiadania Stanisława Lema, Waleriana Borowczyka i Brunona Schulza. W konkluzji autor stwierdza, że idealny automaton jest zawsze tylko bytem nieosiągalnym, ułudą, znikającym punktem, niespełnionym pragnieniem jego twórcy-demiurga.

Keywords

• automaton
• Martin Scorsese
• Federico Fellini
• Giuseppe Tornatore