کالیبراسیون مدل‌های پس‌انداز احتیاطی برای اقتصاد ایران

Abstract

یکی از مسائل مهم اقتصاد پولی، تعیین نرخ بهره‌ای است که «وجود» و «بهینگی» تعادل پولی را تضمین نماید. مدل‌های نئوکلاسیکی در اقتصاد متعارف از قبیل مدل ارو-دبرو و مدل فریدمن به دنبال پاسخ این مسأله در شرایط وجود عوامل همگن و بازارهای بیمه کامل بودند. اما در شرایط وجود ریسک مختص به هر شخص و فقدان بازارهای بیمه کامل (از قبیل بازار وام‌های بابهره، بیمه بیکاری) برای پوشش این ریسک‌ها، نرخ بهره بهینه که «وجود تعادل پولی» را تضمین نماید متفاوت می‌شود. در این شرایط افراد ناچار به «بیمه شخصی» خویش هستند و این کار را از طریق «پس‌انداز احتیاطی» یعنی نگهداری پول و دارایی با انگیزه‌های احتیاطی انجام می‌‌دهند. مدل‌های بیولی یا مدل‌های پس‌انداز احتیاطی به دنبال تعیین نرخ بهره بهینه در این شرایط هستند. ویژگی مشترک همه مدل‌های بیولی، تعیین نرخ بهره تعادلی در سطحی پایین‌تر از نرخ رجحان زمانی است. در کشور ما بدلیل محدودیت بازارهای وام و عدم گستردگی بیمه بیکاری و عدم وجود پوشش بیمه‌ای کامل، اصطلاحاً «بازارهای بیمه ناقص» است و از این رو مدل‌های بیولی برای آن تناسب دارد. در این مقاله دو دسته از مدل‌های بیولی یعنی مدل‌ با پول بدون‌پشتوانه و مدل با اعتبار در چارچوبی بازگشتی مدل‌سازی شده و از طریق بهینه‌یابی پویا با استفاده از برنامه متلب با طراحی الگوریتم های تکراری برای ایران کالیبره شده است. نشان داده شده است که نتایج این مدل‌ها برای ایران صادق هستند. درنتیجه توصیه سیاستی این مقاله، تعیین نرخ بهره تعادلی در سطحی پایین‌تر از نرخ رجحان زمانی در ایران است.

Keywords

• نرخ بهره
• تعادل پولی
• بهینگی
• پس‌انداز احتیاطی
• مدل‌های بیولی